భారతదేశంలో ప్రపంచకీరణ పెరిగిన తరువాత గిగా పని సంస్కృతి పెరిగింది. గిగా పని సంస్కృతిలో క్యాబ్‌ డ్రైవర్స్‌, జోమోటో, స్విగ్గి, డెలివరీ బాయ్స్‌, ఆన్‌ లైన్‌ ప్లాట్‌ ఫామ్స్‌ లో పని చేసే కార్పెంటర్స్‌, ప్లంబర్స్‌ లాంటి వారు ఈ కోవకు చెందుతారు. భారతదేశంలో ప్రస్తుతం 1.5 కోట్లకు పైగా గిగ్‌ వర్కర్లు ఉన్నట్లు అంచనా. వీటిలో డెలివరీ సేవలలో 99 లక్షలు ఉన్నట్లు అంచనా. 2022లో నీతి ఆయోగ్‌ నివేదిక ప్రకారం, 2029 నాటికి దాదాపు 2.35 కోట్ల మంది కార్మికులు గిగ్‌ ఎకానమీలో పని చేయనున్నారు. భారతదేశ కార్మిక చట్టాల ప్రకారం గిగ్‌ కార్మికులు కార్మికులుగా గుర్తించబడరు. వారు ‘డెలివరీ భాగస్వాములు’, ‘డెలివరీ ఎగ్జిక్యూటివ్‌లు’ మొదలైన పేర్లతో సూచించబడ్డారు, ఇది వారి యజమాని అయిన పెట్టుబడిదారీ సంస్థతో వారి సంబంధం యొక్క నిజమైన దోపిడీ లక్షణాన్ని దాచిపెడుతుంది. వేతనాలపై కోడ్‌ పారిశ్రామిక సంబంధాలపై కోడ్‌ మరియు ఆక్యుపేషనల్‌ సేఫ్టీ అండ్‌ హెల్త్‌పై కోడ్‌లో సూచించిన విధంగా కార్మికులకు వచ్చే అన్ని హక్కుల నుండి గిగ్‌ వర్కర్లు మినహాయించబడ్డారు. వీటిలో గంటలు, కనీస వేతనాలు, వృత్తిపరమైన భద్రత మరియు ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు మరియు ఓవర్‌ టైం వేతనంపై పరిమితి ఉన్నాయి. ఈ యూనియన్‌లు అధికారికంగా గుర్తించబడనందున మరియు కంపెనీ యజమానులపై లేబర్‌ కోర్టులలో కేసులు వేయలేనందున కంపెనీ యజమానులు ఏ యూనియన్‌లతోనూ చర్చలు జరపడానికి నిరాకరిస్తున్నారు. గిగ్‌ వర్కర్లకు నిర్ణీత పని గంటలు లేవు. వారి పని షెడ్యూల్‌ సెట్‌ చేయబడింది మరియు యజమాని కంపెనీల ఆన్‌లైన్‌ ప్లాట్‌ఫార మ్‌ల ద్వారా ఖచ్చితంగా పర్యవేక్షించబడుతుంది. వారి పని గంటలు తరచుగా రోజుకు 12-14 గంటల వరకు పొడిగించబడతాయి. ఇది వారికి విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి లేదా కుటుంబ సభ్యులతో చాలా తక్కువ సమయం గడుపుతున్నారు. గిగ్‌ వర్కర్లు తమ సేవలను తక్కువ సమయంలో అందించాలనే ఒత్తిడిలో ఉన్నారు. ప్రత్యేకించి డెలివరీ వర్కర్లు, అలాగే క్యాబ్‌ మరియు ఆటో డ్రైవర్లు నిర్ణీత వ్యవధిలో ట్రిప్పుల సంఖ్యను పెంచుకోవడానికి విపరీతమైన ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటున్నారు. తత్ఫలితంగా, వారు తరచూ రోడ్డు ప్రమాదాలకు గురవుతున్నారు, ఇది కొన్నిసార్లు ప్రాణాంతకంగా కూడా మారుతుంది. జీవనోపాధికి అభద్రత, స్థిరమైన ఉద్యోగం లేకపోవడం మరియు తగిన, సురక్షితమైన ఆదాయం గిగ్‌ కార్మికులు ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సమస్య. గిగ్‌ ఎకానమీలో చాలా మంది డెలివరీ కార్మికుల సగటు ఆదాయాలు సాధారణంగా ప్రభుత్వం ప్రకటించిన కనీస వేతనాల కంటే తక్కువగా ఉన్నాయి. యాజమాన్య సంస్థలు ప్రారంభంలో అందించిన చాలా ప్రోత్సాహకాలను ఉపసంహరించుకోవడంతో ఇవి కూడా ఇటీవలి సంవత్సరాలలో పడిపోతున్నాయి. యజమాని కంపెనీ వారిని లాభదాయకం కాదని భావించినప్పుడల్లా, వారు క్షణం నోటీసులో వారి ఉద్యోగాల నుండి తొలగించబడవచ్చు. కంపెనీ యజమానులు కార్మికులను రోజుకు 12-14 గంటల పాటు కనీస వేతనాలతో పని చేయమని ఒత్తిడి చేయడం కొనసాగించవచ్చు మరియు వారి పని సమయంలో జరిగే ప్రమాదాలకు వైద్య ఖర్చులను తిరస్కరించవచ్చు. ఎలాంటి ముందస్తు నోటీసు లేకుండా వారిని ఉద్యోగాల నుండి తొలగించవచ్చు. కార్మికులుగా గుర్తింపు లేకుండా మరియు ట్రేడ్‌ యూనియన్‌ హక్కులు లేనప్పుడు, గిగ్‌ కార్మి కులు తమ డిమాండ్ల కోసం సమిష్టిగా పోరాడే స్థితిలో లేదా వారి సమస్యలకు ఏదైనా పరిష్కారాన్ని అమలు చేసే స్థితిలో లేరు. గిగ్‌ ఎకానమీలో చేరిన కార్మికుల సంఖ్య పెరగడంతో, ఇతర రకాల ఉపాధి లేనప్పుడు, కార్మిక సంఘాలు మరియు కార్మికవర్గ సంస్థలు గిగ్‌ కార్మికులను కార్మికులుగా చట్టబద్ధంగా గుర్తించడం, స్థిర పని వంటి వారి హక్కుల సమస్యలను చేపట్టాలి. గంటలు, సురక్షితమైన పని పరిస్థితులు, కనీస వేతనాలు, ఉద్యోగాల భద్రత, సామాజిక భద్రత, యూనియన్‌ల ఏర్పాటు హక్కు, ఫిర్యాదుల పరిష్కారానికి యంత్రాంగాలు మొదలైనవి. గిగ్‌ వర్కర్లు మిగిలిన కార్మికవర్గంతో చేతులు కలపాలి మరియు సంఘటితం చేయడానికి తమ ప్రయత్నాలలో పట్టుదలతో ఉండాలి. గిగ్‌ కార్మికులకు ఆరోగ్య సంరక్షణ, తగిన ఆదాయం మరియు సామాజిక భద్రతా ప్రయోజనాలు వంటి హక్కులను పొందడం కొరకు కార్మిక సంఘాలు సమిష్టిగా కృషి చేయాలి.
- ఆళవందార్‌ వేణు మాధవ్‌
8686051752.