Bhagini Hasta Bhojanam-Bhai Dooj:భారతీయ సంస్కృతిలో ప్రతి పండుగ వెనుక ఏదో ఒక గొప్ప కారణం,ఆచారాల వెనుక ఎంతో గొప్ప ఆధ్యాత్మిక భావం దాగి ఉంటుంది.
ఇలానే దీపావళి పండుగ ముగిసిన తర్వాత జరుపుకునే మరో ముఖ్యమైన పండగ భగీనీహస్త భోజనం లేదా భాయ్ దూజ్. ఈ పండగ సోదరులు, సోదరీమణుల మధ్య ఉన్న అనుబంధాన్ని గుర్తుచేసుకునే రోజు. ఉత్తర భారతదేశంలో దీనిని భాయ్ దూజ్‌గా పిలుస్తారు, దీనినే దక్షిణంలో భగీనీహస్త భోజనమనే పేరుతో పిలుస్తారు.
యముడు మరణదేవుడు..
ఈ పండగ వెనుక ఉన్న కథ పురాణ కాలం నాటిదని చెబుతారు. యముడు, యమున దేవతల మధ్య జరిగిన సంఘటన దీనికి మూలం. యముడు మరణదేవుడిగా పాపపుణ్యాలు తూకం వేసి ప్రాణులను తీర్పు ఇవ్వడంలో ఎప్పుడూ బిజీగా ఉండేవాడు. మరోవైపు, యమున తన సోదరుడిని ఎంతో ప్రేమతో చూసుకునే దేవత. పెళ్లి తర్వాత ఆమె ఎన్నిసార్లు అన్నను ఇంటికి భోజనానికి ఆహ్వానించినా, యముడు తన పనుల్లో నిమగ్నమై రావడానికి వీలు లేకుండా ఉండేది.
యముడిని సంహరించడానికి..
ఒకసారి మార్కండేయ మహర్షి ప్రాణాలు తీసేందుకు యముడు భూమికి వచ్చాడు. యముడు తన యమపాశాన్ని విసరగానే మార్కండేయుడు శివుడి ఆశ్రయానికి వెళ్ళాడు. శివుడు తన భక్తుడిని రక్షించాలనే సంకల్పంతో యముడిపై ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశాడు. త్రిశూలంతో యముడిని సంహరించడానికి యత్నించాడు. ప్రాణభయంతో యముడు తన సోదరి యమున ఇంటికి పరిగెత్తాడు.
యముడు చేసిన పాపానికి…
తన అన్న భయంతో వణుకుతూ ఇంటికి వచ్చినప్పుడు, యమున ప్రేమతో అతన్ని ఆహ్వానించి భోజనం పెట్టింది. ఆమె వడ్డించిన ఆహారం తిని యముడు సాంత్వన పొందాడు. ఆ సమయంలో శివుడు అక్కడకు చేరి యముడు చేసిన పాపానికి క్షమాపణ కోరినప్పుడు, యమున చూపిన ప్రేమను చూసి ఆయన మనసు మార్చుకున్నాడు.
ఆమె చేత్తో వండిన భోజనం..
శివుడు అప్పుడు ఒక వరం ఇచ్చాడు. ఆ రోజు తమ సోదరి ఇంటికి వెళ్లి ఆమె చేత్తో వండిన భోజనం చేసే ప్రతి అన్నకు అపమృత్యుదోషం రాదు. అప్పటి నుండి కార్తీక మాస శుద్ధ విదియ రోజున ఈ ఆచారం కొనసాగుతుంది. ఈ రోజు అన్నదమ్ములు తమ సోదరి ఇంటికి వెళ్లి ప్రేమతో వండిన భోజనం తింటారు, సోదరులు తమ చెల్లెమ్మలకు కానుకలు అందిస్తారు.
భగీనీహస్త భోజనం..
భగీనీహస్త భోజనం పండగ కేవలం భోజనం కోసం మాత్రమే కాదు, కుటుంబ బంధాలను మరింత బలపరచుకునే సందర్భం కూడా. సోదరి తన అన్న కోసం దీర్ఘాయుష్షు కోరుతుండగా, అన్న తన చెల్లెలికి రక్షణగా నిలవాలని సంకల్పిస్తాడు. ఈ భావోద్వేగం మన సంస్కృతిలో అన్నాచెల్లెమ్మ బంధానికి ఉన్న ప్రాధాన్యతను తెలియజేస్తుంది.
భాయ్ దూజ్ పండుగ..
ప్రస్తుతం దేశవ్యాప్తంగా దీపావళి ఉత్సవాలు ముగిసిన తరువాత భాయ్ దూజ్ జరుపుకునేందుకు ప్రజలు సిద్ధమవుతున్నారు. పండితుల ప్రకారం, ఈ సంవత్సరం 2025లో భాయ్ దూజ్ పండుగ అక్టోబర్ 23న జరగనుంది. ఉదయం నుంచి మధ్యాహ్నం 12 గంటల వరకు, అలాగే సాయంత్రం 4 గంటల నుండి రాత్రి 9 గంటల వరకు శుభ ముహూర్తాలు ఉన్నాయని అంటున్నారు. ఈ సమయంలో అన్నాచెల్లెమ్మలు పూజలు చేసి, భోజనం పంచుకుంటారు.
భగీనీహస్త భోజనంలో ముఖ్యంగా యముడు, యమునను స్మరించడం ఆచారంగా కొనసాగుతోంది. సోదరి తన అన్నకు దీపం చూపి తిలకం పెట్టి పూజ చేస్తుంది. ఇది అన్నకు దీర్ఘాయుష్షును, ఆరోగ్యాన్ని ప్రసాదిస్తుందని విశ్వాసం. ఈ సందర్భంగా అన్న కూడా తన చెల్లెలికి ప్రేమతో కానుకలు ఇస్తాడు. ఈ కానుకలు సోదరి కోసం ఇచ్చే ప్రేమకు గుర్తు.
Also Read:https://teluguprabha.net/devotional-news/lucky-zodiac-signs-in-karthika-masam/
భారతదేశంలోని వివిధ రాష్ట్రాల్లో ఈ పండగ వేర్వేరు విధాలుగా జరుపుకుంటారు. ఉత్తరప్రదేశ్, బీహార్, రాజస్థాన్, మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రాల్లో దీన్ని భాయ్ దూజ్ అని పిలుస్తారు. మహారాష్ట్రలో ‘భావ్ బీజ’గా పిలుస్తారు. కానీ భావం మాత్రం ఒకటే అన్నాచెల్లెలి ప్రేమను గుర్తుచేసుకోవడం.
సూర్యోదయానికి ముందు
పండితుల ప్రకారం, ఈ రోజున సూర్యోదయానికి ముందు స్నానం చేసి, ఇంటిని శుభ్రం చేసి, పూజా సామగ్రి సిద్ధం చేయడం శుభప్రదం. తరువాత యముడు, యమున దేవతల పూజ చేసి, అన్నకు తిలకం పెట్టి, దీపం చూపాలి. పూజ అనంతరం సోదరి వండిన భోజనం చేయడం అత్యంత పవిత్రంగా భావిస్తారు.
భగీనీహస్త భోజనం కేవలం ఒక పండగ మాత్రమే కాదు, అది సోదర సోదరీమణుల ప్రేమకు ప్రతీక. ఈ సంప్రదాయం శతాబ్దాలుగా కొనసాగుతూ వస్తూ, భారతీయ కుటుంబ బంధాల బలం ఎంత గొప్పదో ప్రపంచానికి చూపిస్తోంది.
