RDT Anantapur FCRA issue : ఒక మూడక్షరాల పేరు… ఒక జిల్లా తలరాతను మార్చింది. ఆ పేరు RDT – రూరల్ డెవలప్‌మెంట్ ట్రస్ట్. ఒక స్పానిష్ దేశస్థుడు.. మన గడ్డపై నాటిన ఓ ఆశల మొక్క. అది మహావృక్షమై, రాయలసీమ కరువు నేలపై, ముఖ్యంగా అనంతపురం జిల్లాలో, లక్షలాది జీవితాలకు నీడనిచ్చింది, ఆకలి తీర్చింది, అక్షరాలను పంచింది, ఆత్మగౌరవాన్ని నింపింది. రోడ్డుపై కనిపించే ట్రైసైకిల్ వెనుక, పొలంలో మెరిసే బిందు సేద్యపు పైపుల వెనుక, బడిలో వినిపించే అక్షరాల వెనుక, ఆసుపత్రిలో నిలిచిన ప్రాణాల వెనుక… అన్నింటి వెనుక ఆ మూడక్షరాలు ఉన్నాయి, ఫాదర్ విన్సెంట్ ఫెర్రర్ అనే మహనీయుడి చిరునవ్వు ఉంది.

కానీ, నేడు ఆ ఆపన్నహస్తంపై కేంద్ర ప్రభుత్వం వేటు వేసింది. విదేశీ నిధుల స్వీకరణకు అనుమతించే FCRA లైసెన్స్‌ను పునరుద్ధరించకపోవడంతో, దాదాపు అర్ధ శతాబ్దానికి పైగా అనంతపురం జిల్లాకు సమాంతర ప్రభుత్వంగా సేవలందించిన RDT, తన కార్యకలాపాలను నిలిపివేయాల్సిన దుస్థితికి చేరింది. ఈ వార్త తెలియగానే అనంతపురం కదిలింది, పల్లెజనం ఆక్రోశించింది, అనాథల కళ్లు చెమర్చాయి. అసలు ఏమిటీ RDT..? ఒక విదేశీ సంస్థ, ఒక వెనుకబడిన జిల్లాకు జీవనాడిగా ఎలా మారింది..? ఇంతటి మహత్తర సేవ చేస్తున్న సంస్థపై కేంద్ర ప్రభుత్వం ఎందుకింత కఠినంగా వ్యవహరిస్తోంది? ఇది కేవలం సాంకేతిక సమస్యా, లేక దీని వెనుక ఏదైనా రాజకీయ కుట్ర ఉందా..? RDT లేని అనంతపురం భవిష్యత్తు ఏమిటి..?

ఒక వ్యక్తి.. ఒక ఉద్యమం: ఫెర్రర్ ప్రస్థానం : ఈ కథ 1969లో మొదలైంది. స్పెయిన్‌కు చెందిన జెస్యూట్ ఫాదర్ అయిన విన్సెంట్ ఫెర్రర్, అనంతపురంలో అడుగుపెట్టారు. ఆనాడు అనంతపురం అంటే నిత్య కరువు, వలసలు, పేదరికం, నిరక్షరాస్యత. వర్షం కోసం ఆకాశం వైపు, బతుకు కోసం బెంగళూరు, ముంబై వైపు చూసే దయనీయ జీవితాలు. ఆ ప్రజల కళ్లల్లోని నిస్సహాయతను చూసి ఫెర్రర్ చలించిపోయారు. వారికి కేవలం బియ్యం పంచిపెడితే సమస్య తీరదని, వారి కాళ్లపై వారు నిలబడేలా చేయాలని సంకల్పించారు. అలా పుట్టిందే రూరల్ డెవలప్‌మెంట్ ట్రస్ట్ (RDT).

అది కేవలం ఒక NGO కాదు, అదొక ప్రజా ఉద్యమం 
వ్యవసాయ విప్లవం: “నీరే ప్రాణాధారం” అని నమ్మిన ఫెర్రర్, అనంతపురం భూభౌగోళిక స్వరూపాన్నే మార్చేశారు. వేలాది చెక్ డ్యామ్‌లు, ఇంకుడు గుంతలు, వాటర్‌షెడ్ ప్రాజెక్టులతో భూగర్భ జలాలను పెంచారు. బిందు, తుంపర సేద్యం వంటి ఆధునిక పద్ధతులను పరిచయం చేసి, రాళ్లభూమిలో ఉద్యానవన పంటలు పండించి చూపించారు. ఒకప్పుడు జైసల్మీర్ కంటే వేగంగా ఎడారీకరణ చెందుతున్న జిల్లా, నేడు పండ్ల తోటలకు, కూరగాయల సాగుకు చిరునామాగా మారిందంటే, ఆ ఘనత RDTదే. రాత్రిపూట పొలాలకు వెళ్లే రైతులకు టార్చిలైట్లు ఇవ్వడం వంటి చిన్న చిన్న విషయాల్లో కూడా ఆ సంస్థ చూపిన శ్రద్ధ, వారి నిబద్ధతకు నిదర్శనం.

విద్యా, వైద్య వెలుగులు: అక్షరం అంటరాని గ్రామాల్లో బడులు కట్టించింది. నిరక్షరాస్యతను తరిమికొట్టింది. కేవలం చదువు చెప్పడమే కాదు, బాల్య వివాహాలు, మూఢనమ్మకాల వంటి సామాజిక దురాచారాలపై పోరాడింది. బత్తలపల్లి, కళ్యాణదుర్గం, కదిరి వంటి ప్రాంతాల్లో RDT నిర్మించిన ఆసుపత్రులు, కార్పొరేట్ హాస్పిటల్స్‌కు దీటుగా, పేదలకు ఉచితంగా, నాణ్యమైన వైద్యాన్ని అందిస్తున్నాయి. కుష్ఠు రోగులకు, హెచ్ఐవీ బాధితులకు సేవ చేయడంలో RDT ఆసుపత్రులు దేశానికే ఆదర్శంగా నిలిచాయి.

సమ్మిళిత సమాజం: RDT సేవలు ఏ ఒక్క వర్గానికో పరిమితం కాలేదు. అంధులు, బధిరులు, వికలాంగులు, అనాథలు, ముఖ్యంగా ఆడపిల్లలు, దళితులు, గిరిజనులకు ఆ సంస్థ అండగా నిలిచింది. వారి కోసం ప్రత్యేక పాఠశాలలు, వసతి గృహాలు నిర్మించి, వారిలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపింది. వేలాది మంది మహిళలకు స్వయం ఉపాధి శిక్షణ ఇచ్చి, వారిని ఆర్థికంగా నిలబెట్టింది. క్రీడలను ప్రోత్సహించేందుకు అనంతపురంలో RDT నిర్మించిన క్రీడా ప్రాంగణం, దానిలోని మౌలిక సదుపాయాలు, దేశంలో ఏ ఇతర స్వచ్ఛంద సంస్థా నిర్మించలేదంటే అతిశయోక్తి కాదు.

తుంగభద్ర వరదల్లో ఊళ్లకు ఊళ్లే కొట్టుకుపోయినప్పుడు, ప్రభుత్వ యంత్రాంగం కంటే ముందే స్పందించి, ఇళ్లు కట్టించి కొత్త గ్రామాలను నిర్మించిన ఘనత RDTది. అందుకే, ఆ పల్లెల్లో రోడ్లు, వీధిదీపాల కోసం కూడా ప్రజలు ప్రభుత్వం వైపు కాకుండా, RDT వైపు చూడటం పరిపాటి అయ్యింది. ఫెర్రర్ ఆ జిల్లా ప్రజలకు దేవుడయ్యాడు, వారి పల్లెల్లో విగ్రహమై నిలిచాడు.

FCRA గండం: ఎందుకీ వేటు : ఇంతటి మహత్తర సేవ చేస్తున్న సంస్థపై కేంద్ర ప్రభుత్వం ఎందుకు కఠినంగా వ్యవహరిస్తోంది? విదేశీ నిధుల నియంత్రణ చట్టం (FCRA) కింద లైసెన్స్‌ను పునరుద్ధరించకపోవడానికి ప్రభుత్వం అధికారికంగా ఎలాంటి కారణాలు చెప్పలేదు. కానీ, దీని వెనుక కొన్ని బలమైన వాదనలు వినిపిస్తున్నాయి.

విధానపరమైన మార్పులు: ప్రస్తుత కేంద్ర ప్రభుత్వం, స్వచ్ఛంద సంస్థల (NGOs) పనితీరుపై, ముఖ్యంగా విదేశీ నిధులు పొందుతున్న వాటిపై, కఠినమైన నిఘా పెట్టింది. జాతీయ భద్రత, మత మార్పిడుల నివారణ వంటి కారణాలను చూపుతూ, వేలాది NGOల FCRA లైసెన్స్‌లను రద్దు చేసింది. RDT కూడా ఈ విధానపరమైన ప్రక్షాళనలో భాగమై ఉండవచ్చని ఒక వాదన.

రాజకీయ, సైద్ధాంతిక కారణాలు: RDT వ్యవస్థాపకుడు ఒక క్రిస్టియన్ మిషనరీ కావడం, సంస్థ సేవలు ఎక్కువగా దళితులు, గిరిజనులు, ఇతర వెనుకబడిన వర్గాలకు అందుతుండటం, కొన్ని హిందూత్వ శక్తులకు కంటగింపుగా మారిందనే ఆరోపణలు ఉన్నాయి. మత మార్పిడులకు పాల్పడుతోందనే నిరాధారమైన ఆరోపణలతో, సంస్థ ప్రతిష్ఠను దెబ్బతీసి, దాని కార్యకలాపాలను అడ్డుకోవాలని చూస్తున్నారనే విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి.

సమాంతర ప్రభుత్వం అనే భావన: కొన్ని ప్రాంతాల్లో, ప్రభుత్వ యంత్రాంగం కంటే RDTనే ప్రజలు ఎక్కువగా విశ్వసించడం, దానినే ఆశ్రయించడం, స్థానిక రాజకీయ నాయకులకు, అధికారులకు మింగుడు పడటం లేదనే వాదన కూడా ఉంది. ఒక స్వచ్ఛంద సంస్థ, ప్రభుత్వం కంటే బలంగా కనిపించడాన్ని పాలకులు సహించలేకపోతున్నారని కొందరు విశ్లేషిస్తున్నారు.
కారణం ఏదైనా, ఈ నిర్ణయం అంతిమంగా నష్టపోయేది అనంతపురం జిల్లాలోని నిరుపేద ప్రజలే.

ప్రజా ఉద్యమం.. పునరుద్ధరణ ఆశలు : ఈ వార్త తెలియగానే, అనంతపురం జిల్లా మొత్తం కదిలింది. కులాలు, మతాలకు అతీతంగా, వేలాది మంది స్వచ్ఛందంగా రోడ్ల పైకి వచ్చి, RDTకి తమ సంఘీభావాన్ని తెలిపారు. ఇది కేవలం ఒక సంస్థపై జరిగిన దాడి కాదని, తమ బతుకులపై జరిగిన దాడిగా వారు భావిస్తున్నారు. “RDT లేకపోతే మా బతుకులు మళ్లీ పాతాళానికి పడిపోతాయి” అని వారు ఆక్రోశిస్తున్నారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కూడా ఈ విషయంలో జోక్యం చేసుకుని, కేంద్రంతో మాట్లాడి, FCRA లైసెన్స్‌ను పునరుద్ధరించేలా చూడాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు. ఈ ప్రజా ఉద్యమం, రాజకీయ ఒత్తిడి ఫలించి, RDT మళ్లీ తన సేవలను ప్రారంభిస్తుందని ఆశిద్దాం.

ప్రభుత్వం మేల్కొనాలి : RDT వంటి సంస్థలు, ప్రభుత్వాలు చేయలేని, చేయడంలో విఫలమైన పనులను భుజాన వేసుకుని, అట్టడుగు వర్గాల జీవితాల్లో వెలుగులు నింపుతున్నాయి.

ఇలాంటి సంస్థలను ప్రోత్సహించాల్సింది పోయి, సాంకేతిక కారణాలతో వాటిని అడ్డుకోవడం ఆత్మహత్యాసదృశ్యం. ప్రభుత్వం తన విధానాలను పునఃసమీక్షించుకోవాలి. నిజంగా నిబంధనల ఉల్లంఘనలు ఉంటే, వాటిని సరిదిద్దే అవకాశం ఇవ్వాలి. అంతేగానీ, లక్షలాది మంది జీవితాలతో ముడిపడి ఉన్న ఒక మహత్తర సంస్థను పూర్తిగా మూసివేయడం, ఏ రకంగానూ సమర్థనీయం కాదు. RDT అనేది కేవలం ఒక స్వచ్ఛంద సంస్థ కాదు, అది అనంతపురం ఆత్మగౌరవానికి ప్రతీక. ఆ ఆత్మను చంపే హక్కు ఎవరికీ లేదు.