Lessons for India from the 2025 Nobel economics prize: 2025 సంవత్సరానికి గాను ఆర్థిక శాస్త్రంలో ప్రకటించిన నోబెల్ బహుమతి, కేవలం ఒక మేధోపరమైన గౌరవంగా కాకుండా, దేశాల ఆర్థిక ప్రగతి ఎలా సాగుతుందనే దానిపై జరుగుతున్న ఒక ముఖ్యమైన చర్చకు తర్వాతి అధ్యాయంలా అనిపిస్తోంది. ఈ ఏడాది విజేతలు జోయెల్ మోకిర్, ఫిలిప్ అగియాన్, పీటర్ హోవిట్ అందించిన ఉమ్మడి సందేశం చాలా స్పష్టమైనది మరియు అత్యవసరమైనది: ఆర్థిక వృద్ధి అనేది ఒక పరిణామ ప్రక్రియ. ఇది కేవలం యంత్రాలు, పరిశ్రమలపై కాదు.. విజ్ఞానం, దాన్ని సృష్టించే ప్రోత్సాహకాలు, మరియు ఆలోచనలను సంపదగా మార్చే చట్టపరమైన, నియంత్రణ వ్యవస్థలపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
సరళంగా చెప్పాలంటే, మోకిర్ “ఉపయోగకరమైన జ్ఞానం ఎలా పోగవుతుంది?” అని ప్రశ్నిస్తే, అగియాన్, హోవిట్ “ఆ జ్ఞానం ‘సృజనాత్మక విధ్వంసం’ (Creative Destruction) ద్వారా ఆర్థిక వృద్ధిగా ఎలా మారుతుంది?” అని విశ్లేషించారు. అపారమైన మానవ వనరులు ఉండి కూడా, అసమానతలు ఎదుర్కొంటున్న భారతదేశానికి ఈ ప్రశ్నలు, వాటి సమాధానాలు అత్యంత కీలకం.
ALSO READ: Attack on CJI Gavai: న్యాయపీఠంపై చెప్పుదెబ్బ.. జాతి అంతరాత్మపై సనాతన ధర్మపు విషపు సంతకం!
జ్ఞానం నుండి ప్రగతికి..
సాధారణంగా మన విధాన చర్చలు ఫ్యాక్టరీలు, రోడ్లు, గ్రాడ్యుయేట్ల సంఖ్య వంటి వాటితో మొదలవుతాయి. కానీ అవి అవసరమే గానీ, అవే సర్వస్వం కాదని మోకిర్ గుర్తుచేస్తున్నారు. ఆర్థిక వృద్ధి అనేది కేవలం పెట్టుబడి, శ్రమల కలయిక కాదు. ఆలోచనలు పుట్టడానికి, పరీక్షించడానికి, పంచుకోవడానికి, విస్తరించడానికి వీలు కల్పించే ఒక సామాజిక నిర్మాణం యొక్క ఫలం. ఆస్తి హక్కులు, చట్టబద్ధమైన ఒప్పందాలు అవసరమే, కానీ వాటితో పాటు ప్రయోగాలు, విమర్శలను ప్రోత్సహించే సంస్థాగత వాతావరణం కూడా అంతే ముఖ్యం.
భారత్ ఉన్నత విద్యను గణనీయంగా విస్తరించింది, కానీ పరిశోధన సంస్కృతి, పరిశ్రమ-విశ్వవిద్యాలయాల మధ్య సంబంధాలు లేకుండా కేవలం సంఖ్యను పెంచడం వల్ల ప్రయోజనం పరిమితం. మోకిర్ పాఠం స్పష్టం: ప్రయోగాలను, వినూత్న ఆలోచనలను ప్రోత్సహించే సంస్థలను నిర్మించాలి.
ALSO READ: జెన్‌ ఎక్స్‌తో ఎలాంటి ప్రభావాలు ఉంటాయో చెప్పాలి.. ప్రజల కోసం శాస్త్రవేత్తల డిమాండ్‌
‘సృజనాత్మక విధ్వంసం’ అంటే ఏమిటి?
అగియాన్, హోవిట్, ఆర్థిక శాస్త్రవేత్త జోసెఫ్ షుంపెటర్ యొక్క “సృజనాత్మక విధ్వంసం” సిద్ధాంతానికి గణిత రూపాన్ని ఇచ్చారు. దీని ప్రకారం, పాత టెక్నాలజీలను, సంస్థలను పక్కకు నెట్టివేసే కొత్త ఆవిష్కరణల వలనే ఆర్థిక వృద్ధి సాధ్యమవుతుంది. అయితే, ఈ ప్రక్రియలో ఒక ముఖ్యమైన సూక్ష్మం ఉంది. ప్రమాదకరమైన, దీర్ఘకాలిక పరిశోధనలలో పెట్టుబడులు పెట్టడానికి, కంపెనీలకు తాత్కాలికంగా ఏకఛత్రాధిపత్యం (Monopoly) ద్వారా లాభాలు పొందే అవకాశం ఉండాలి. ఇది వారికి ప్రోత్సాహకంగా పనిచేస్తుంది.
Technology advances rapidly and affects us all, with new products and production methods replacing old ones in a never-ending cycle. This is the basis for sustained economic growth, which results in a better standard of living, health and quality of life for people around the… pic.twitter.com/Ggxoy3csA7
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 13, 2025
కానీ, అదే సమయంలో పోటీ కూడా ఉండాలి. లేదంటే పాత కంపెనీలు సోమరిగా మారతాయి. మరీ ఎక్కువ పోటీ ఉంటే, కొత్త ఆవిష్కర్తలు తమ పెట్టుబడులను తిరిగి పొందలేరు. ఇక్కడే ప్రభుత్వాల పాత్ర కీలకం. ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహిస్తూనే, ఏ ఒక్క సంస్థ శాశ్వతంగా మార్కెట్‌ను శాసించకుండా చూడాలి.
భారతదేశ టెలికాం విప్లవం దీనికి చక్కటి ఉదాహరణ. ప్రారంభంలో భారీ పెట్టుబడులకు అవకాశం ఇవ్వడం వల్లే, నేడు మనం చూస్తున్న డిజిటల్ పర్యావరణ వ్యవస్థ నిర్మితమైంది. అదే సమయంలో, కొన్ని రంగాలలో నియంత్రణ లోపాలు ఎలా నష్టాలకు దారితీశాయో కూడా మనం చూశాం.
ALSO READ: Ladakh Explainer: ఆరేళ్ల సంబరం.. ఆగ్రహంగా ఎందుకు మారింది? లద్దాఖ్ ఆందోళనల వెనుక అసలు కథ!
భారత్ చేయాల్సింది ఏమిటి?
భారతదేశంలోని నియంత్రణ వ్యవస్థలు తరచూ ఆవిష్కరణలకు అండగా నిలవడం కంటే, ఉన్నవారికి రక్షణ కవచంగా మారుతున్నాయి. ఈ పరిస్థితిని మార్చాలి. నియంత్రణ సంస్థలు రెండు పనులు చేయాలి:
- భవిష్యత్తు ఆవిష్కరణలను దృష్టిలో ఉంచుకుని పోటీ విధానాలను రూపొందించాలి. చిన్న కంపెనీలను బలహీనపరిచే “కిల్లర్ అక్విజిషన్స్” వంటి వాటిని అరికట్టాలి.
- ఈ వృద్ధి సమ్మిళితంగా ఉండేలా చూడాలి. ‘సృజనాత్మక విధ్వంసం’ వల్ల కొందరు ఉద్యోగాలు కోల్పోతారు. వారికి నైపుణ్య శిక్షణ, సామాజిక భద్రత కల్పించకపోతే, సంస్కరణలపై రాజకీయ వ్యతిరేకత పెరుగుతుంది.
ఈ నోబెల్ బహుమతి భారత్‌కు ఒక స్పష్టమైన దిశానిర్దేశం చేస్తోంది: మనకున్న జనాభా, మార్కెట్ పరిమాణం మనకు ఒక వరం. కానీ, ఆ వరాన్ని సంపదగా మార్చుకోవాలంటే, విజ్ఞానాన్ని సృష్టించి, వ్యాప్తి చేసే సంస్థాగత వ్యవస్థలు కావాలి. ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహిస్తూ, సామాజిక సమతుల్యతను కాపాడే చట్టపరమైన చట్రాలను నిర్మించుకోవాలి. అప్పుడే ‘సృజనాత్మక విధ్వంసం’ అనేది అప్పుడప్పుడు వచ్చే అలజడిలా కాకుండా, సమ్మిళిత వృద్ధికి చోదకశక్తిగా మారుతుంది.
ALSO READ: Menstruation : నెత్తుటి చుక్క సృష్టికి సంకేతం – సంకెళ్లకు కాదు!
