ఇటీవలి సంవత్సరాలలో ప్రపంచ దేశాలు విపత్తుల వల్ల భయాందోళనకు గురవుతున్నాయి. ఒక విపత్తు అనేది ఆకస్మిక, విపత్కర సంఘటన, ఇది మానవాళి, సమాజం పనితీరుపై తీవ్రంగా ప్రభావం చూపి మానవ, భౌతిక, ఆర్థిక, పర్యావరణ నష్టాలను కలిగిస్తుంది. ప్రకృతి వరదలు, భూకంపాలు, సునామీ, తుఫానులు, అగ్నిపర్వత విస్ఫోటనం మొదలైన వాటి వల్ల విపత్తులు సంభవిస్తాయి. దీనికి అదనంగా తరచుగా మానవ ప్రబావిత విపత్తులయిన సాంకేతిక, పారిశ్రామిక ప్రమాదాలు, ఉగ్రవాదం వంటి కారకాల వల్ల సంభవిస్తుంది. పేదరికం, అసమానత, వివక్ష పెరుగుతున్న విపత్తు ప్రమాదానికి కారణాలు పర్యవసానాలు. విపత్తులకు హాని తగ్గించడానికి ఈ కొలతలను పరిష్కరించడం అవసరం. 2030 నాటికి, ప్రస్తుత వాతావరణ అంచనాలతో, ప్రపంచం సంవత్సరానికి దాదాపు 560 విపత్తులను ఎదుర్కొంటుంది. 2030 నాటికి వాతావరణ మార్పు, విపత్తుల ప్రభావాల కారణంగా 37.6 మిలియన్ల మంది ప్రజలు తీవ్ర పేదరికంలో జీవిస్తారని అంచనా వేయబడింది. వాతావరణ మార్పు విపత్తుల, ప్రభావము 2030 నాటికి 100.7 మిలియన్ల మందిని పేదరికంలోకి నెట్టివేస్తుంది.
ప్రకృతి వైపరీత్యాల ప్రభావాలు స్వల్పకాలికంగా, ప్రాణ, ఆస్తి నష్టం, దీర్ఘకాలికంగా ఒక ప్రాంతం లేదా దేశం ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి. మౌలిక సదుపాయాలు, ఇంధన ఉత్పత్తి కేంద్రాలకు నష్టం జరిగి దేశ ఆర్థిక అభివృద్ధిపై ప్రతికూల ప్రభావాలకు దారితీస్తుంది. ప్రకృతి వైపరీత్యాలతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా సగటున సంవత్సరానికి 60,000 మంది ప్రాణాలు కోల్పోతున్నారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా, గత దశాబ్దంలో 0.1% మరణాలకు విపత్తులు కారణమయ్యాయి. ఇది 0.01% నుండి 0.4% వరకు మారుతుంటుంది. చారిత్రాత్మకంగా, కరువు వరదలు అత్యంత ఘోరమైన విపత్తు సంఘటనలు. ఈ సంఘటనల నుండి మరణాలు ఇప్పుడు చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి. 2019 లో తుఫానులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా 59.3 బిలియన్ యుఎస్ డాలర్ల నష్టాన్ని కలిగించాయి. ఇక మానవ నిర్మిత విపత్తులు 7 బిలియన్ల నష్టాలకు కారణమయ్యాయి. 2020 లో ప్రధాన జరిగిన విపత్తులు చూస్తే అట్లాంటిక్ హరికేన్, నార్త్ అమెరికన్ అడవి నిప్పు, కరోనా-19 వైరస్, బీరుట్ పేలుడు, యు.ఎస్. సివిల్ అశాంతి, సుడాన్ వరదలు. రుతుపవనాలు, రోహింగ్యా శరణార్థుల సంక్షోభం వంటీవీ ఉన్నాయి. మ్యూనిచ్ రీ ప్రకారం, 2021లో బీమా చేయబడిన నష్టాలు $120 బిలియన్ల డాలర్లకు చేరుకున్నాయి, 2022లో దక్షిణ కోన్‌లో హీట్ వేవ్, ఇరాక్ దుమ్ము తుఫానులు, మార్మోలాడ సెరాక్ పతనం, మంగోలియన్ అడవి మంటలు, 2022–23 యూరోపియన్ గాలి తుఫాను మొదలైన విపత్తులు సంభవించాయి. 2021 కంటే 2022 మొదటి అర్ధభాగంలో ప్రకృతి వైపరీత్యాల నష్టాలు తక్కువగా ఉన్నాయి. వరదలు, భూకంపాలు, తుఫానుల కారణంగా మొత్తంగా 65 అమెరికా బిలియన్ల డాలర్ల నష్టం వాటిల్లింది. 30 జూన్ 2024న భారత్‌, పాకిస్థాన్‌లు భారీ వరదలతో అతలాకుతలమయ్యాయి. కాలిఫోర్నియా పార్క్ ఫైర్ లో అగ్నిమాపక సిబ్బంది అతిపెద్ద అడవి మంటతో పోరాడుతున్నారు. రెండు శక్తివంతమైన భూకంపాల తర్వాత జపాన్‌లో భారీ భూకంపం వస్తుందని భయపడుతోంది. పాపువా న్యూగినియాలో 2000 మందికి పైగా సజీవ సమాధి అయ్యారు. 2023లో జర్మనీలో ప్రకృతి వైపరీత్యాలుతో 5.4 అమెరికా బిలియన్ల డాలర్ల బీమా నష్టాలు కలిగించాయి.
కెనడాలో కోల్డ్ స్నాప్తో: 133.5 అమెరికా బిలియన్ల డాలర్ల బీమా చేసిన నష్టాలు కలిగించాయి.
భారతదేశంలో 30 జూలై 2024న, భారతదేశంలోని కేరళలోని వాయనాడ్ జిల్లాలో భారీ వర్షాల కారణంగా కొండచరియలు విరిగిపడ్డాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అచ్యుతాపురం సెజ్‌లోని ఎస్సైన్షియా ఫార్మా ప్లాంట్‌లో ఘోరమైన పేలుడు సంభవించింది, 17 మంది కార్మికులు మరణించారు అనేకమంది గాయపడ్డారు. జనవరి 3 గోలాఘాట్ హైవే ప్రమాదం, 25 మే రాజ్‌కోట్ గేమింగ్ జోన్ అగ్నిప్రమాదం సంభవించాయి. గత సంవత్సరం 2023 హిమాలయ రాష్ట్రాలైన హిమాచల్ ప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్‌లలో ఘోరమైన వరదలు విధ్వంసం సృష్టించాయి. అక్టోబరు 2023లో సిక్కింలో హిమనదీయ సరస్సు విస్ఫోటనం వరదలు జలవిద్యుత్ డ్యామ్ కూలిపోవడానికి దారితీసింది, 100 మందికి పైగా మరణించారు మరియు 88,000 మందికి పైగా ప్రభావితమయ్యారు. 2023 టెక్టోనిక్, మానవ కార్యకలాపాల కారణంగా ఉత్తరాఖండ్ కొండచరియలు విరిగిపడ్డాయి అధ్యయనం.. జోషిమత్ పట్టణానికి నైరుతి దిశలో 6 కి.మీ దూరంలో ఉన్న మరో చురుకైన కొండచరియలు 2018 మధ్య నుండి సంవత్సరానికి సుమారు 75 మిమీ వేగంతో కదులుతున్నట్లు అధ్యయనం కనుగొంది. ఉత్తరాఖండ్‌లోని జోషిమత్‌లో కొండచరియలు విరిగిపడిన తరువాత విధ్వంసం. భారతదేశంలోని హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో 2023 జూలై 7 నుండి 14 వరకు భారీ వర్షాల కారణంగా కొండచరియలు విరిగిపడ్డాయి. 2022 లో అమర్‌నాథ్ వరదలు, భారతదేశం-బంగ్లాదేశ్ వరదలు, సూరత్ గ్యాస్ లీక్ మొదలైన విపత్తులు సంభవించాయి. 2022 మే నుండి, ఈశాన్య భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్‌లో ఘోరమైన వరదలు సంభవించాయి. రెండు దేశాలలో 9 మిలియన్లకు పైగా ప్రజలు ప్రభావితమయ్యారు మరియు దాదాపు 300 మంది మరణించారు. జెనీవాకు చెందిన ఇంటర్నల్ డిస్‌ప్లేస్‌మెంట్ మానిటరింగ్ సెంటర్ నివేదిక ప్రకారం 2021 లో తీవ్రమైన తుఫానులు, వరదల కారణంగా 4.9 మిలియన్ల మంది ప్రజలు నిరాశ్రయులయ్యారు. 2020-21 మధ్యకాలంలో తుఫానులు, భారీ వర్షాలు, వరదలు, కొండచరియలు విరిగిపడటంతో మొత్తం 2,002 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. 2020 లో కరోనా-19 వైరస్ మహమ్మారి, విశాఖపట్నం గ్యాస్ లీక్, ఔరంగాబాద్ రైల్వే ప్రమాదం, తుఫాను అమ్ఫాన్, ఉత్తరాఖండ్ అటవీ మంటలు, అస్సాం గ్యాస్, చమురు లీక్, తుఫాను నిసార్గా, గుజరాత్ రసాయన కర్మాగార పేలుడు, విజయవాడ అగ్ని శ్రీశైలం జలవిద్యుత్ ప్లాంట్ ఫైర్ మొదలైనవి. 1998 నుండి 2019 మధ్య కాలంలో భారతదేశం సుమారు 79.5 బిలియన్ డాలర్ల సంపూర్ణ ఆర్థిక నష్టాలతో ఉంది.
విపత్తులను నియంత్రించడానికి, విపత్తు ప్రమాదాన్ని తగ్గించుటకే అంతర్జాతీయ దినోత్సవం 1989 లో ప్రారంభించబడింది, ప్రమాద-అవగాహన, విపత్తు తగ్గింపు సంస్కృతిని ప్రోత్సహించడానికి ఐక్యరాజ్య సమితి జనరల్ అసెంబ్లీ పిలుపునిచ్చిన తరువాత 2009 లో అధికారికంగా అక్టోబర్ 13 ను ప్రపంచ విపత్తు నియంత్రణ దినంగా జరుపుతున్నారు. ఈసారి 2024 లో “విపత్తు రహిత భవిష్యత్తు కోసం యువతను రక్షించడంలో, శక్తివంతం చేయడంలో విద్య పాత్ర” అనే సారాంశంతో కార్యక్రమాలు జరుపుతున్నారు. ఒక దేశం పరిపాలన నిర్మాణం ఆర్ధిక సామాజిక అభివృద్ధికి, ప్రజా విధానాల అమలు సక్రమంగా ఉంటే స్థిరమైన జీవనోపాధి సాధిస్తూ విపత్తులకు గురికావడం కూడ తగ్గుతుంది. యుఎన్ సభ్య దేశాలు 2015 లో విపత్తు ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి సెండాయ్ (జపాన్)ప్రణాళీక ప్రకారం ప్రజల ప్రాణాలు రక్షణతో మంచి విపత్తు పాలనను కొలవవచ్చు, విపత్తు ప్రభావిత సంఖ్యను తగ్గించి, ఆర్థిక నష్టాలను తగ్గించవచ్చు. COVID-19,వాతవరణ మార్పు వంటి పై ప్రణాళికలు, శాస్త్రీయ ఆధారాలపై పనిచేసే సమర్థవంతమైన, సాధికారిత సంస్థలు అవసరమని నివేదికలు చెబుతున్నాయి. ఒకే ప్రమాదాలను మాత్రమే పరిష్కరించే వ్యూహాలను కాక వరదలు, తుఫానులు, అనుసంక్రమణ వ్యాధులు, వాతావరణ కారక, పర్యావరణ విచ్ఛిన్నం వలన ఏర్పడే ప్రమాదానికి ప్రతిస్పందించే వ్యూహాలను రచించాలి. విపత్తు ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి మంచి జాతీయ, స్థానిక వ్యూహాలు బహుళ రంగాలుగా ఉండాలి, భూ వినియోగం, భవన సంకేతాలు, ప్రజారోగ్యం, విద్య, వ్యవసాయం, పర్యావరణ పరిరక్షణ, ఇంధనం, నీటి వనరులు, పేదరికం తగ్గింపు, వాతావరణ మార్పుల అనుసరణ వంటి రంగాలలో విధానాలను అనుసంధానించడం. భవిష్యత్ తరాలకు మరింత స్థితిస్థాపకంగా ఉండే విధంగా వ్యూహాలు చేసే సమయం ఇది. విపత్తులను నివారించడానికి విపత్తుల సమాచారం, అవసరమైనవి తరలింపు కోసం ఒక ప్రణాళిక, అత్యవసర వస్తు సామగ్రి, అనవసరమైన నష్టాల నివారణ, సురక్షితమైన ప్రాంతానికి వెళ్లడంను చాలా అవసరం. సామూహిక అవగాహన కార్యక్రమాలు విపత్తుల నియంత్రణ పట్ల ప్రజల మార్పు వైఖరిని తీసుకురాగలవు. అప్పుడే విపత్తు ప్రభావిత నష్టాలను తగ్గించవచ్చు.
డాక్టర్. పి.ఎస్. చారి
8309082823