South Asian Alliance As An Alternative To SAARC : దక్షిణాసియా రాజకీయాలు సరికొత్త మలుపు తిరుగుతున్నాయి. దశాబ్దాలుగా ప్రాంతీయ సహకారానికి వేదికగా నిలిచిన ‘సార్క్’ (SAARC) కూటమి నిస్తేజంగా మారిన వేళ, చైనా, పాకిస్థాన్‌ల మధ్య ఒక రహస్య ప్రాంతీయ కూటమి ఏర్పాటుకు సంబంధించిన చర్చలు తెరపైకి రావడం సంచలనం సృష్టిస్తోంది. పాకిస్థాన్‌కు చెందిన ఓ ప్రముఖ వార్తాపత్రిక ఈ విషయంపై సంచలన కథనం వెలువరించగా, అందులో బంగ్లాదేశ్ కూడా ఈ చర్చల్లో భాగమని పేర్కొనడం విశేషం. అయితే, బంగ్లాదేశ్ ఈ వార్తలను ఖండించి, దీనికి రాజకీయ సంబంధం లేదని స్పష్టం చేసింది. ఈ పరిణామాలు దక్షిణాసియా భౌగోళిక రాజకీయాలపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతాయి? సార్క్‌కు ఇది నిజంగానే ప్రత్యామ్నాయం కానుందా? ప్రస్తుత కోల్డ్‌వార్ పరిస్థితుల నేపథ్యంలో ఈ కొత్త కూటమి ఏర్పాటు ప్రయత్నాల వెనుక అసలు రహస్యం ఏంటి? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వెతికే ప్రయత్నం చేద్దాం.
సార్క్‌కు ప్రత్యామ్నాయ కూటమి?: 1985లో ఢాకాలో ఏర్పాటైన సార్క్ (దక్షిణాసియా ప్రాంతీయ సహకార సంఘం)లో భారత్, పాకిస్థాన్, బంగ్లాదేశ్, భూటాన్, మాల్దీవ్స్, నేపాల్, శ్రీలంక సభ్య దేశాలుగా ఉన్నాయి. 2007లో ఆఫ్ఘనిస్థాన్ కూడా దీనిలో చేరింది. అయితే, 2014 నాటి కాఠ్మండు సదస్సు తర్వాత, 2016లో ఇస్లామాబాద్‌లో జరగాల్సిన సార్క్ సదస్సు, భారత్‌లోని యూరీ ఉగ్రదాడి కారణంగా వాయిదా పడింది. అప్పటి నుంచి గత పదేళ్లుగా సార్క్ కార్యకలాపాలు దాదాపుగా నిలిచిపోయాయి. ఈ నేపథ్యంలోనే, సార్క్‌కు ప్రత్యామ్నాయంగా నిలిచే కొత్త కూటమి ఏర్పాటుకు చైనా, పాకిస్థాన్ ప్రయత్నిస్తున్నట్లు ఆ వార్తా కథనం పేర్కొంది. ఈ కూటమి ద్వారా పరస్పర వాణిజ్యం, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి లక్ష్యంగా ముందుకు సాగాలని భావిస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.
బంగ్లాదేశ్ పాల్గొన్న చర్చలు: ఇటీవల జరిగిన చైనా, పాక్, బంగ్లాదేశ్ త్రైపాక్షిక సమావేశాల్లో ఈ కొత్త కూటమి గురించి చర్చ జరిగినట్లు పాక్ మీడియా పేర్కొంది. అయితే, బంగ్లాదేశ్ విదేశాంగ సలహాదారు ఎం.తౌహీద్ హుస్సేన్ ఈ ఆరోపణలను తీవ్రంగా ఖండించారు. “ఈ సమావేశాలకు రాజకీయ సంబంధం లేదు. నూతన కూటమి ప్రతిపాదన రాలేదు” అని ఆయన స్పష్టం చేశారు. బంగ్లాదేశ్ స్పష్టీకరణ ఉన్నప్పటికీ, ఈ వార్తలు దక్షిణాసియా రాజకీయాల్లో కొత్త వివాదాన్ని రేకెత్తించాయి.
సార్క్ దేశాలకు ఆహ్వానం ఉంటుందా : నూతన కూటమిలో సార్క్‌లోని అన్ని దేశాలను చేరేందుకు చైనా, పాక్ ఆహ్వానం ఇవ్వాలని భావిస్తున్నట్లు సదరు కథనం పేర్కొంది. శ్రీలంక, మాల్దీవ్స్, ఆఫ్ఘనిస్థాన్‌లు ఈ కూటమిలో చేరే అవకాశం ఉందని, భారత్‌కు కూడా ఆహ్వానం ఉంటుందని అందులో పేర్కొన్నారు. అయితే, భారత్ ఈ ప్రతిపాదనను ఎలా స్వీకరిస్తుందనేది ఆసక్తికరంగా మారింది. భారత్-పాకిస్థాన్ మధ్య ఉద్రిక్త పరిస్థితులు, చైనాతో సరిహద్దు వివాదాల నేపథ్యంలో భారత్ ఈ కూటమిలో చేరే అవకాశాలు తక్కువనే చెప్పాలి.
కోల్డ్‌వార్ నేపథ్యంలో కొత్త కూటమి ప్రయత్నాలు: 1985లో అమెరికా-సోవియట్ కోల్డ్‌వార్ నేపథ్యంలో సార్క్ ఏర్పడిన సమయంలోనే, నేటి ప్రపంచంలో మరో కోల్డ్‌వార్ ఛాయలు కనిపిస్తున్నాయి. రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం, నాటో దేశాల రక్షణ వ్యయాల పెంపు (జీడీపీలో 5%) వంటి పరిణామాలు ప్రపంచ భౌగోళిక రాజకీయాలను ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో, చైనా దక్షిణాసియా దేశాలతో కలిసి కొత్త కూటమి ఏర్పాటుకు ప్రయత్నిస్తున్నట్లు పరిశీలకులు అంచనా వేస్తున్నారు. ఈ అభివృద్ధులు భవిష్యత్ భౌగోళిక రాజకీయాలపై గట్టి ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉందని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు.
చైనా తన ఆర్థిక, రాజకీయ ప్రభావాన్ని దక్షిణాసియాలో మరింత విస్తరించుకోవడానికి ఈ కూటమి ఒక వేదికగా ఉపయోగించుకోవాలని చూస్తుండవచ్చు. పాకిస్థాన్, చైనాతో బలమైన సంబంధాలను కలిగి ఉంది, కాబట్టి ఈ కూటమిలో కీలక పాత్ర పోషించవచ్చు. పాక్ మీడియా కథనాలను బంగ్లాదేశ్ ఖండించినప్పటికీ, చైనా-పాక్ కూటమి ఏర్పాటు ప్రయత్నాలు దక్షిణాసియా రాజకీయాల్లో కొత్త సమీకరణాలకు తెరతీసే అవకాశం ఉందని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. ఈ పరిణామాలు భవిష్యత్తులో ఈ ప్రాంతంలో ఎలాంటి మార్పులకు దారితీస్తాయో వేచి చూడాలి.