US Presidents Nobel Peace Prize winners : అగ్రరాజ్య అమెరికా అధ్యక్ష పీఠం అంటే ప్రపంచానికి గుర్తొచ్చేది అపారమైన సైనిక శక్తి, అంతర్జాతీయ రాజకీయాలపై తిరుగులేని ఆధిపత్యం. అలాంటి దేశాధినేతలు శాంతి మంత్రం పఠించడం, యుద్ధాలకు ముగింపు పలకడం సాధ్యమేనా..? అవుననే నిరూపించారు నలుగురు అమెరికా అధ్యక్షులు. తమ దౌత్యనీతితో, మానవతా దృక్పథంతో ప్రపంచ శాంతికి కృషి చేసి, అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన నోబెల్ శాంతి బహుమతిని అందుకుని చరిత్రలో నిలిచిపోయారు. అసలు ఎవరా నలుగురు? వారికి ఆ గౌరవం ఎందుకు దక్కింది..?
ప్రపంచ శాంతికి చేసిన విశేష కృషికి గాను నలుగురు అమెరికా అధ్యక్షులు నోబెల్ శాంతి బహుమతిని అందుకున్నారు. యుద్ధాలను నివారించడం నుంచి అణ్వాయుధ నిర్మూలన వరకు వారు చేపట్టిన చర్యలు ప్రపంచ చరిత్రపై చెరగని ముద్ర వేశాయి. ఆ శాంతి దూతలు, వారి కృషి గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
థియోడర్ రూజ్‌వెల్ట్ (1906): నోబెల్ శాంతి బహుమతిని అందుకున్న తొలి అమెరికా అధ్యక్షుడిగా థియోడర్ రూజ్‌వెల్ట్ చరిత్రకెక్కారు. 1904-05 మధ్య భీకరంగా సాగిన రష్యా-జపాన్ యుద్ధానికి ముగింపు పలకడంలో ఆయన చూపిన చొరవ, మధ్యవర్తిత్వానికి ఈ పురస్కారం లభించింది. రెండు దేశాల మధ్య శాంతి చర్చలు జరిపి, పోర్ట్స్‌మౌత్ ఒప్పందం కుదరడంలో రూజ్‌వెల్ట్ కీలక పాత్ర పోషించారు. తద్వారా పెను యుద్ధాన్ని నివారించి ప్రపంచ శాంతికి దోహదపడ్డారని నోబెల్ కమిటీ ప్రశంసించింది.
వుడ్రో విల్సన్ (1919): మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సృష్టించిన మహా విలయం తర్వాత, భవిష్యత్తులో ఇలాంటి ఘోరాలు పునరావృతం కాకూడదన్న లక్ష్యంతో ‘నానాజాతి సమితి’ (League of Nations) ఏర్పాటుకు మూలకారకుడైనందుకు గాను 28వ అమెరికా అధ్యక్షుడు వుడ్రో విల్సన్‌కు నోబెల్ శాంతి పురస్కారం వరించింది. ప్రపంచ దేశాల మధ్య శాంతి, సహకారాన్ని పెంపొందించేందుకు ఆయన చేసిన కృషి అమూల్యమైనదని కమిటీ కొనియాడింది. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధాన్ని ముగించడంలోనూ, తన ప్రఖ్యాత ‘పద్నాలుగు సూత్రాల’ ద్వారా నూతన ప్రపంచ శాంతి వ్యవస్థకు పునాదులు వేయడంలోనూ ఆయన పాత్ర కీలకం.
జిమ్మీ కార్టర్ (2002): అధ్యక్ష పదవి నుంచి వైదొలిగిన తర్వాత కూడా దశాబ్దాల పాటు ప్రపంచ శాంతి కోసం, మానవ హక్కుల కోసం అలుపెరగని కృషి చేసినందుకు జిమ్మీ కార్టర్‌కు 2002లో నోబెల్ శాంతి బహుమతి లభించింది. తన ‘కార్టర్ సెంటర్’ ద్వారా అంతర్జాతీయ వివాదాల పరిష్కారానికి, ప్రజాస్వామ్య వ్యాప్తికి, సామాజిక అభివృద్ధికి ఆయన చేసిన సేవలను నోబెల్ కమిటీ ప్రత్యేకంగా గుర్తించింది. నిజానికి, ఆయన అధ్యక్షుడిగా ఉన్నప్పుడు ఇజ్రాయెల్-ఈజిప్ట్ మధ్య చారిత్రాత్మక ‘క్యాంప్ డేవిడ్’ ఒప్పందాన్ని కుదిర్చినందుకు 1978లోనే ఈ బహుమతికి అర్హుడని, కానీ నామినేషన్ ఆలస్యం కావడం వల్ల అప్పుడు రాలేదని నోబెల్ కమిటీ ఛైర్మన్ పేర్కొనడం విశేషం.
బరాక్ ఒబామా (2009): అంతర్జాతీయ దౌత్యాన్ని బలోపేతం చేయడానికి, ప్రజల మధ్య సహకారాన్ని పెంపొందించడానికి చేసిన అసాధారణ కృషికి గాను బరాక్ ఒబామాకు ఈ పురస్కారం దక్కింది. అధ్యక్షుడిగా పదవి చేపట్టిన ఏడాదిలోపే ఈ గౌరవం పొందడం అప్పట్లో చర్చనీయాంశమైంది. అణ్వాయుధ రహిత ప్రపంచం కోసం ఆయనకున్న దార్శనికత, ముస్లిం ప్రపంచంతో సంబంధాలు మెరుగుపరచడానికి ఆయన చూపిన చొరవ వంటి అంశాలను నోబెల్ కమిటీ పరిగణనలోకి తీసుకుంది.
