Stray dog safety tips : “వీధి కుక్కల దాడిలో బాలుడికి తీవ్ర గాయాలు,” “బైక్‌పై వెళ్తున్న వ్యక్తిని వెంబడించిన శునకాలు”.. ఇలాంటి వార్తలు మనకు నిత్యం తారసపడుతూనే ఉంటాయి. ఇటీవల ఈ సమస్యపై సుప్రీంకోర్టు తీవ్రంగా స్పందించడంతో దేశవ్యాప్తంగా ఇది మరోసారి చర్చనీయాంశంగా మారింది. కేంద్ర పశుసంవర్ధక మంత్రిత్వ శాఖ గణాంకాల ప్రకారం దేశంలో కుక్కకాటు కేసులు ఏటా గణనీయంగా పెరుగుతున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో అసలు వీధి కుక్కలు మనుషులపై, ముఖ్యంగా వాహనాలపై వెళ్తున్న వారిపై ఎందుకు దాడి చేస్తాయి..? వాటి ప్రవర్తన వెనుక ఉన్న కారణాలేంటి..? ఒకవేళ అవి మనల్ని వెంబడిస్తే ఎలా స్పందించాలి..? వాటి బారి నుంచి మనల్ని మనం ఎలా కాపాడుకోవాలి..? 

కుక్కలు ఎందుకు దాడి చేస్తాయి : పశువైద్య నిపుణుల ప్రకారం, కుక్కలు మనుషులపై దాడి చేయడానికి అనేక కారణాలున్నాయి. వాటిలో ప్రధానమైనవి..

భౌగోళిక ఆధిపత్యం (Territorial Behavior): ప్రతి కుక్క కొంత ప్రాంతాన్ని తన అడ్డాగా భావిస్తుంది. ఆ ప్రాంతంలోకి అపరిచితులు ప్రవేశించినప్పుడు, వాటిని తమ ఉనికికి ముప్పుగా భావించి, దూకుడుగా ప్రవర్తిస్తాయి. ముఖ్యంగా గుంపులుగా ఉన్నప్పుడు వాటిలో ఈ ప్రవృత్తి ఎక్కువగా ఉంటుంది.

అభద్రతా భావం – భయం: జనాభా పెరుగుదల వల్ల వాటి నివాస ప్రాంతాలు తగ్గిపోవడం, ఆహారం దొరక్కపోవడం వంటి కారణాలతో కుక్కలలో అభద్రతాభావం పెరుగుతుంది. గతంలో మనుషుల వల్ల ఎదురైన చేదు అనుభవాలు (రాళ్లతో కొట్టడం, కర్రలతో హింసించడం) కూడా అవి మనుషులను చూసినప్పుడు భయంతో లేదా కోపంతో దాడి చేయడానికి కారణమవుతాయి.

వేట స్వభావం (Prey Drive): వేగంగా కదులుతున్న వస్తువులను వెంబడించడం కుక్కల సహజ లక్షణం. అందుకే బైక్‌లు, కార్ల వెంట అవి పరుగెత్తుతాయి. అవి పడినప్పుడు మనుషులు భయపడి పరుగెత్తడం చూసి, వాటికి అదొక ఆటలా అనిపిస్తుంది. ఈ క్రమంలో అవి ఒక్కోసారి కరిచే ప్రమాదం ఉంది.

ఆరోగ్య సమస్యలు: రేబిస్ వంటి వ్యాధులు సోకినప్పుడు కుక్కల నాడీ వ్యవస్థపై ప్రభావం పడి, అవి తీవ్రమైన దూకుడుగా ప్రవర్తిస్తాయి. విపరీతమైన లాలాజలం కారడం, కాంతికి, శబ్దానికి తీవ్రంగా స్పందించడం వంటివి రేబిస్ లక్షణాలు.

వీధి కుక్కలు వెంబడిస్తే ఏం చేయాలి : కుక్కలు వెంటపడినప్పుడు ఆందోళనకు గురికాకుండా, ప్రశాంతంగా ఉండటం చాలా ముఖ్యం. నిపుణులు ఈ క్రింది సూచనలు పాటిస్తున్నారు.

నిశ్చలంగా నిలబడండి: కుక్కలు దగ్గరికి వస్తున్నప్పుడు భయపడి పరుగెత్తవద్దు. పరుగెత్తితే వాటి వేట స్వభావం ప్రేరేపించబడి, మరింతగా వెంబడిస్తాయి. ఎలాంటి ఆకస్మిక కదలికలు చేయకుండా, చేతులను పక్కకు ఉంచి నిశ్శబ్దంగా, నిశ్చలంగా నిలబడండి.

కళ్లలోకి నేరుగా చూడవద్దు: కుక్క కళ్లలోకి నేరుగా చూడటాన్ని అవి సవాలుగా భావిస్తాయి. అందువల్ల వాటి వైపు నేరుగా చూడకుండా, మీ తలను పక్కకు తిప్పి, వాటి కదలికలను గమనించండి.

ధైర్యంగా, పెద్ద స్వరంతో మాట్లాడండి: “వెళ్ళు,” “నో” వంటి పదాలను గట్టిగా, ధైర్యంగా పలకడం వల్ల అవి భయపడి వెనక్కి తగ్గే అవకాశం ఉంది.

అడ్డుగా ఏదైనా ఉంచండి: మీ చేతిలో ఉన్న బ్యాగ్, గొడుగు లేదా ఏదైనా వస్తువును మీకు, కుక్కకు మధ్య అడ్డుగా ఉంచండి. కిందకు వంగి రాయి తీస్తున్నట్లు నటించినా కొన్నిసార్లు అవి భయపడి పారిపోతాయి.

నెమ్మదిగా వెనక్కి వెళ్ళండి: కుక్క దూకుడు తగ్గిన తర్వాత, దాని వైపే చూస్తూ నెమ్మదిగా వెనక్కి నడవండి. దానికి వెన్ను చూపించి తిరగొద్దు.

కుక్క కరిస్తే తక్షణ కర్తవ్యం : ఒకవేళ కుక్క కరిస్తే, ఎంత చిన్న గాయమైనా అశ్రద్ధ చేయకూడదు.

గాయాన్ని శుభ్రపరచండి: కుక్క కరిచిన గాయాన్ని వెంటనే సబ్బుతో, ధారగా పడుతున్న నీటి కింద కనీసం పది నిమిషాల పాటు శుభ్రంగా కడగాలి.

యాంటీసెప్టిక్ రాయండి: శుభ్రపరిచిన తర్వాత బెటాడిన్ వంటి యాంటీసెప్టిక్ క్రీమ్‌ను గాయంపై రాయాలి. గాయానికి కట్టు కట్టకూడదు.

వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించండి: తక్షణమే వైద్యుడిని సంప్రదించి, వారి సలహా మేరకు యాంటీ-రేబిస్ వ్యాక్సిన్ (ARV) తీసుకోవాలి. గాయం తీవ్రతను బట్టి ఇమ్యునోగ్లోబులిన్ ఇంజెక్షన్ కూడా అవసరం పడవచ్చు. సాధారణంగా కుక్క కరిచిన రోజు, ఆ తర్వాత 3, 7, 14, 28వ రోజుల్లో మొత్తం ఐదు ఇంజెక్షన్లు తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. పిల్లలను ఒంటరిగా బయటకు పంపేటప్పుడు, ముఖ్యంగా కుక్కలు ఎక్కువగా తిరిగే ప్రదేశాలలో తల్లిదండ్రులు తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం అత్యవసరం.