Gujarat: గుజరాత్‌లోని ఆనంద్ జిల్లాలో ఉన్న ‘ధర్మజ్’ అనే పేరు చాలా సాధారణంగా అనిపించవచ్చు, కానీ ఈ గ్రామం కథ మాత్రం అసాధారణం. విదేశీ వైభవం, స్వచ్ఛమైన భారతీయత కలగలిసి, ధర్మజ్ నేడు దేశంలోని ఇతర పట్టణాలకు సైతం ఆదర్శంగా నిలుస్తోంది. ఇక్కడ ఉన్నవారంతా ధనికులే, ఈ గ్రామం వీధులన్నీ విదేశీ పెట్టుబడులు, సంపదతో మెరిసిపోతున్నాయి.

ప్రయాణం ప్రారంభం: వలసల వెన్నెముక
ధర్మజ్ సంపన్న ప్రయాణం 1895లో మొదలైంది. ఆ సంవత్సరంలోనే ధర్మజ్ కుమారులైన జోతారాం కాశీరాం పటేల్, చతుర్భాయ్ పటేల్ వంటి తొలితరం వలసదారులు ఉగాండాకు నౌకాయానం చేశారు. ప్రభుదాస్ పటేల్ వంటి కొందరు మాంచెస్టర్‌ను తమ నివాసంగా మార్చుకొని, తిరిగి ధర్మజ్‌లో ‘మాంచెస్టర్‌వాలా’ అనే ప్రేమపూర్వక బిరుదును పొందారు. గోవింద్ భాయ్ పటేల్ ఆడెన్‌లో ఒక పొగాకు సామ్రాజ్యాన్ని నిర్మించాడు. ప్రతి విదేశీ ప్రయాణం ధర్మజ్ మూలాలను ప్రపంచంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు విస్తరించింది.

నేడు, దాదాపు 1,700 ధర్మజ్ కుటుంబాలు బ్రిటన్‌లో, 800 యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో, 300 కెనడాలో, 150 ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్‌లో స్థిరపడ్డాయి. ఈ భారీ ఎన్నారై (NRI) డయాస్పోరా తమ మూలాలను, గ్రామాన్ని ఏ మాత్రం విస్మరించలేదు. వారు ధర్మజ్ అభివృద్ధికే వెన్నెముకగా నిలిచారు. 2007లో ఒక అధికారిక ప్రయోగం ద్వారా ఈ ప్రపంచ నెట్‌వర్క్‌ను స్థానిక అభివృద్ధికి ఒకతాటిపైకి తీసుకురావడంతో ఫలితాలు ఉత్కంఠభరితంగా మారాయి. ఇక్కడ మొత్తం ఎన్నారైల ఆధిపత్యమే కొనసాగుతుంది.

లగ్జరీ జీవనశైలి, అంతర్జాతీయ ముద్ర
ధర్మజ్‌ వీధుల్లో తిరిగితే అది గుజరాత్‌లోని ఒక చిన్న గ్రామంలా కాకుండా, ఒక లగ్జరీ విదేశీ పట్టణంలా కనిపిస్తుంది. మెర్సిడెస్, ఆడి మరియు BMW వంటి విలాసవంతమైన కార్లు ఇక్కడ నిత్యం దర్శనమిస్తాయి. ‘రోడేషియా హౌస్’, ‘ఫిజి రెసిడెన్స్’ వంటి పేర్లతో నిర్మించిన ఇళ్ళు ఆ విదేశీ అనుబంధాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. అంతేకాదు, స్మశానవాటికలో షిల్లింగ్‌లలో (పాత ఆఫ్రికన్ కరెన్సీ) రాసి ఉన్న విరాళ ఫలకాలు సైతం ఈ గ్రామం అభివృద్ధిపై ఆఫ్రికా చూపిన శాశ్వత ప్రభావాన్ని తెలియజేస్తాయి.

పరిశుభ్రత, మౌలిక వసతుల్లో దేశానికే ఆదర్శం
ధర్మజ్ కేవలం డబ్బుకే పరిమితం కాలేదు, మౌలిక వసతుల్లోనూ దేశంలోనే మేటిగా నిలిచింది. గ్రామం పొడవునా పటిష్టమైన RCC రోడ్లు, వాటికి సరిహద్దులుగా అందమైన బ్లాక్‌లు కనిపిస్తాయి. చెత్త కుప్పలు, నిలిచిపోయిన మురుగునీరు ఇక్కడ కనిపించవు. పరిశుభ్రత అనేది పంచాయితీ ద్వారా అమలు చేయబడే ఉమ్మడి బాధ్యతగా ప్రతి గ్రామస్థుడు స్వీకరిస్తాడు.

1972 నుంచే ఇక్కడ భూగర్భ డ్రైనేజీ వ్యవస్థ పనిచేస్తుండడం విశేషం. ఇది నేటికీ అనేక భారతీయ నగరాలతో కూడా పోటీ పడగలిగేంత అధునాతనం.గౌచర్‌లోని సూరజ్‌బా పార్క్ తక్కువ ధరలకు ఈత, బోటింగ్, తోటలు వంటి వినోద సదుపాయాలను అందిస్తుంది. 50 బిఘాల భూమి పశువులకు ఏడాది పొడవునా పచ్చని మేతను అందిస్తూ పర్యావరణ పరిరక్షణను చాటుతోంది.

ఆర్థిక అద్భుతం: బ్యాంకుల సామ్రాజ్యం
ఆర్థికంగా ధర్మజ్ ఒక అద్భుతమైన శక్తి కేంద్రం. ఇక్కడ జాతీయం చేయబడిన, ప్రైవేట్ మరియు సహకార బ్యాంకులుగా విభజించిన 11 బ్యాంకు శాఖలు ఉన్నాయి. ఈ శాఖలు అన్నీ కలిసి రూ. 1,000 కోట్లకు పైగా డిపాజిట్లను నిర్వహిస్తున్నాయి. మొదటి దేనా బ్యాంక్ శాఖ 1959లోనే ప్రారంభమైంది. ధర్మజ్ స్థానికుడు, భారతదేశ మాజీ ఆర్థిక మంత్రి అయిన HM పటేల్ ఆధ్వర్యంలో 1969లో గ్రామ సహకారి బ్యాంక్ ప్రారంభమవడం ఈ గ్రామం ఆర్థిక ప్రాధాన్యతను చాటుతుంది.

స్వయం పాలన, గ్రామ గౌరవం
ధర్మజ్ పంచాయతీ పాలన ఒక జాతీయ పాఠంగా నిలుస్తోంది. వనరులు, స్థానిక మద్దతు మరియు NRI ప్రమేయంతో ఈ గ్రామం నిజమైన స్వయం పాలనను సాధించింది. ప్రతి సంవత్సరం జనవరి 12న జరిగే ధర్మజ్ దివస్ వేడుక ఎన్నారైలను తమ మూలాలకు ఆకర్షిస్తుంది. వారు కలిసి నిర్మించిన ఈ అద్భుతమైన గ్రామాన్ని ఆ రోజు ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ధర్మజ్ కేవలం సంపన్న గ్రామం మాత్రమే కాదు, వలసల ద్వారా సంపాదించిన సంపదను తిరిగి తమ మూలాలకు పెట్టుబడి పెట్టి, అభివృద్ధికి ఎలా వినియోగించవచ్చో ప్రపంచానికి చూపిన ఒక చక్కని ఉదాహరణ.