India’s climate equity demand : వాతావరణ మార్పులు ప్రపంచాన్ని ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తున్న వేళ, COP- 30 సదస్సులో భారత్ తన గళాన్ని బలంగా వినిపించింది. ప్యారిస్ ఒప్పందంపై పదేళ్ల తర్వాత కూడా ‘సాధారణ, విభిన్న బాధ్యతల’ సూత్రం చెక్కుచెదరకూడదని, దాని ‘నిర్మాణాన్ని’ మార్చే ప్రయత్నాలు చేయవద్దని స్పష్టం చేసింది. అసలు ఈ ‘నిర్మాణం’ అంటే ఏమిటి? భారత్ ఎందుకు ఇంత పట్టుదలతో ఉంది? అభివృద్ధి చెందిన దేశాల వైఖరి ఎలా ఉంది? ఈ కీలక ప్రశ్నలకు సమాధానాలు తెలుసుకోవాలంటే…
COP- 30 సదస్సులో భారత్ తన తొలి ప్రారంభ ప్రకటనతోనే సంచలనం సృష్టించింది. వాతావరణ మార్పుల సవాళ్లను ఎదుర్కోవడంలో ‘అనుకూలత’ (Adaptation) కు ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని, 2015లో కుదిరిన ప్యారిస్ ఒప్పందం ‘నిర్మాణాన్ని’ మార్చడానికి ఈ దశాబ్ది ఉత్సవాలను ఉపయోగించకూడదని భారత్ ఉద్ఘాటించింది.
ప్యారిస్ ఒప్పందం ‘నిర్మాణం’ అంటే ఏమిటి : భారత్ ప్రస్తావిస్తున్న ఈ ‘నిర్మాణం’ వెనుక ఒక బలమైన సూత్రం ఉంది. అదే ‘సాధారణ కానీ విభిన్న బాధ్యతలు’ (Common But Differentiated Responsibilities – CBDR). దీని అర్థం చాలా సులభం. వాతావరణ మార్పులకు కారణమైన కర్బన ఉద్గారాలను తగ్గించే బాధ్యత ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాలకూ ఉంది (సాధారణ బాధ్యత). అయితే, ఆ బాధ్యతను నిర్వర్తించే విధానం, వేగం మాత్రం దేశాల ఆర్థిక స్థితిగతులు, చారిత్రక బాధ్యతల ఆధారంగా భిన్నంగా ఉండాలి (విభిన్న బాధ్యతలు). అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు పారిశ్రామికీకరణతో ఇప్పటికే గణనీయమైన కర్బన ఉద్గారాలను విడుదల చేశాయి కాబట్టి, వాటికి ఎక్కువ బాధ్యత ఉంటుంది. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు తమ ప్రజల జీవనోపాధి, ఆర్థికాభివృద్ధికి ప్రాధాన్యత ఇస్తూనే ఉద్గారాలను తగ్గించాలి.
భారత్ పట్టుదలకు కారణం ఏమిటి : భారత్ వంటి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలకు CBDR సూత్రం చాలా కీలకం. దేశం ఇంకా అభివృద్ధి దశలో ఉంది. కోట్లాది మంది ప్రజల జీవన ప్రమాణాలను మెరుగుపరచాలి. ఈ నేపథ్యంలో, అభివృద్ధి చెందిన దేశాలకు సమానంగా కర్బన ఉద్గారాలను తగ్గించుకోవాలని ఒత్తిడి చేస్తే, అది దేశ ఆర్థికాభివృద్ధికి గొడ్డలి పెట్టు అవుతుంది. భారత్ “సమానత్వం” (Equity) ఆధారంగానే వాతావరణ మార్పుల సవాళ్లను ఎదుర్కోవాలని నొక్కి చెబుతోంది. అంటే, ఎవరి బాధ్యత ఎంత ఉంటే, వారే అంత త్యాగం చేయాలి అనే స్పష్టమైన సందేశం.
వాతావరణ నిధుల కొరత – నమ్మక ద్రోహం : ప్యారిస్ ఒప్పందంపై అమెరికా వెనక్కి తగ్గడం, అలాగే అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ‘వాతావరణ నిధులు’ (Climate Finance) విషయంలో తమ మాట తప్పడం భారత్‌కు, ఇతర అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలకు తీవ్ర ఆగ్రహం తెప్పించింది. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు కోరుతున్న $1.35 ట్రిలియన్ల వార్షిక నిధులకు బదులుగా, 2035 నాటికి కేవలం $300 బిలియన్లు మాత్రమే ఇవ్వడానికి అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు అంగీకరించాయి. ఇది వాతావరణ విపత్తులను ఎదుర్కోవడానికి, శిలాజ ఇంధనాల నుంచి దూరం కావడానికి అవసరమైన నిధులతో పోలిస్తే చాలా తక్కువ. దీనిని భారత్, ఇతర దేశాలు ‘ఒప్పందాలను ఉల్లంఘించడం’గా చూస్తున్నాయి.
అనుకూలత (Adaptation) కు ప్రాధాన్యత: భారత్ తన ప్రకటనలో ‘అనుకూలత’కు ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని కోరింది. వాతావరణ మార్పుల ప్రభావాలు ఇప్పటికే ప్రపంచాన్ని చుట్టుముట్టాయి. కరువులు, వరదలు, తుఫానులు వంటివి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలను అతలాకుతలం చేస్తున్నాయి. ఈ విపత్తులను తట్టుకోవడానికి, నష్టాన్ని తగ్గించుకోవడానికి సరైన చర్యలు తీసుకోవడం (అనుకూలత) చాలా అవసరం. దీనికి భారీగా నిధులు, సాంకేతిక సహాయం కావాలి.
