Urban bird conservation park : కిలకిలరావాలు కనుమరుగవుతున్నాయి.. పక్షి గూళ్లు కరవవుతున్నాయి. పట్టణీకరణ పెరిగే కొద్దీ పక్షుల ప్రపంచం కుంచించుకుపోతోంది. ఈ విషాదకర పరిస్థితుల్లో, దేశంలోనే అత్యంత స్వచ్ఛమైన నగరంగా పేరుగాంచిన ఇందౌర్ ఒక వినూత్న అడుగు ముందుకేసింది. ఇది మనుషుల కోసం కాదు, కేవలం పక్షుల కోసం.. వాటి స్వేచ్ఛ కోసం నిర్మిస్తున్న ఓ ప్రత్యేక పార్క్! ఇంతకీ మానవులకు ప్రవేశం లేని ఈ పార్క్ ప్రత్యేకతలేంటి…? అంతరించిపోతున్న పక్షి జాతులను కాపాడటానికి ఈ ప్రయత్నం ఎలా దోహదపడుతుంది…?

పట్టణీకరణ ఫలితంగా పక్షులు తమ సహజ ఆవాసాలను కోల్పోతున్నాయి. ఈ సమస్యకు పరిష్కారం చూపే దిశగా మధ్యప్రదేశ్‌లోని ఇందౌర్ నగర పాలక సంస్థ ఒక అద్భుతమైన చొరవ తీసుకుంది. నగరంలోని సత్యదేవ్‌నగర్‌లో సుమారు ఒక బిగా (సుమారు పావు ఎకరం) విస్తీర్ణంలో కేవలం పక్షుల కోసమే ఒక ప్రత్యేక పార్కును అభివృద్ధి చేస్తోంది. ఇది పక్షుల పాలిట ఒక అభయారణ్యంలా రూపుదిద్దుకుంటోంది.

పక్షుల విందు కోసం 300 ఫలవృక్షాలు : ఈ బృహత్కార్యానికి లోకల్ కార్పొరేటర్ అభిషేక్ శర్మ (బబ్లు) శ్రీకారం చుట్టగా, సత్యదేవ్‌నగర్ వాసులు స్వచ్ఛందంగా ఆయనతో చేయి కలిపారు. అందరి భాగస్వామ్యంతో ఈ పార్కులో పక్షులకు ఆహారాన్ని అందించే 300 ఫలదాయకమైన మొక్కలను నాటారు. వీటిలో మామిడి, జామ, అంజీర, జీడిమామిడి, రేగు, మల్బరీ, క్రాబ్ ఆపిల్, విదేశీ చింతచెట్టు పండ్ల వంటి రకరకాల పండ్ల చెట్లు ఉన్నాయి.

ఈ పార్క్ ప్రత్యేకతలు:
మానవులకు ప్రవేశం లేదు: ఈ పార్కులోకి మనుషులకు ప్రవేశం పూర్తిగా నిషిద్ధం. పక్షులు ఎలాంటి ఆటంకం లేకుండా స్వేచ్ఛగా విహరించేందుకు వీలుగా ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు. పార్క్ చుట్టూ కంచె వేసి పక్షుల భద్రతకు పూర్తి భరోసా కల్పిస్తున్నారు.
ప్రజా భాగస్వామ్యం: పార్కులోని మొక్కల సంరక్షణ బాధ్యతను స్థానికులే తీసుకున్నారు. “ప్రతి కుటుంబం ఒక మొక్కను దత్తత తీసుకుని దానికి నీరు పోసి, సంరక్షిస్తోంది,” అని స్థానికుడు ధర్మేష్ పండిట్ తెలిపారు.

జ్ఞాపకాలతో అనుబంధం: ఈ పార్కులోని ప్రతి మొక్క ఓ స్మృతిచిహ్నంగా నిలుస్తోంది. స్థానికులు తమ మరణించిన ఆత్మీయుల జ్ఞాపకార్థం ఇక్కడ మొక్కలు నాటారు. ప్రతి మొక్కపై ఆ బంధువు పేరుతో ఒక బోర్డును ఏర్పాటు చేశారు. ఈ అనుబంధంతో మొక్కలను మరింత ప్రేమగా పెంచుతున్నారని, ఫలితంగా అవి ఏపుగా పెరుగుతున్నాయని కార్పొరేటర్ అభిషేక్ శర్మ వివరించారు.

నీటి కుంట: పక్షుల దాహార్తిని తీర్చడానికి, ఆహార అవసరాల కోసం పార్కులో ఒక చిన్న నీటి కుంటను నిర్మించారు. కింగ్‌ఫిషర్, కొంగలు వంటి నీటి పక్షులను ఆకర్షించేందుకు అందులో చిన్న చేపలను కూడా వదిలారు.

ఆందోళనకరంగా పక్షి జాతుల గణాంకాలు : పక్షి నిపుణుడు అజయ్ గడీకర్ ప్రకారం, దేశవ్యాప్తంగా 186 పక్షి జాతులు అంతరించిపోయే ప్రమాదంలో ఉన్నాయి. వీటిలో మధ్యప్రదేశ్‌కు చెందినవి 47 జాతులు కావడం ఆందోళన కలిగించే విషయం. ఖరమోర్, సోన్ చిడియా వంటి పక్షులు ఇప్పటికే కనుమరుగయ్యే దశలో ఉన్నాయని, గుడ్లగూబలు, గద్దల సంఖ్య కూడా గణనీయంగా తగ్గిపోతోందని ఆయన తెలిపారు. పిచ్చుకలు, బుల్‌బుల్ పిట్టలు వంటి సాధారణ పక్షులు కూడా తగిన ఆవాసం లేక ఇబ్బందులు పడుతున్నాయని, వాటిని కాపాడాలంటే ఇలాంటి చిన్న పక్షి పార్కులు, చిత్తడి నేలల సంరక్షణ ఎంతో అవసరమని ఆయన సూచించారు.

ఇందౌర్‌లో రూపుదిద్దుకుంటున్న ఈ బర్డ్ పార్క్, ఆ దిశగా వేస్తున్న ఒక ఆదర్శవంతమైన అడుగు. నగరాలు కాంక్రీట్ జంగిళ్లుగా మారుతున్న వేళ, పచ్చదనం, పక్షుల కిలకిలరావాలతో కొత్త జీవాన్ని నింపే ఈ ప్రయత్నం దేశవ్యాప్తంగా స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తోంది.