Indian Vice Presidential Election 2025 : దేశ అత్యున్నత పదవుల్లో ఒకటైన ఉపరాష్ట్రపతి ఎన్నికల ప్రక్రియ అధికారికంగా ప్రారంభమైన వేళ, రాజకీయ ఉద్దండులు వ్యూహప్రతివ్యూహాలతో తలమునకలై ఉండగా, రాజస్థాన్‌కు చెందిన ఓ సాధారణ విద్యార్థి దేశం దృష్టిని తనవైపు తిప్పుకున్నాడు. పంచాయతీ వార్డు సభ్యుడి నుంచి పార్లమెంటు వరకు అనేక ఎన్నికల్లో తన అదృష్టాన్ని పరీక్షించుకున్న ఆ యువకుడు, ఏకంగా ఉపరాష్ట్రపతి బరిలో నిలిచేందుకు నామినేషన్ దాఖలు చేసి అందరినీ ఆశ్చర్యపరిచాడు. అసలు ఎవరీ విద్యార్థి..? కేవలం ప్రచారం కోసమే ఈ సాహసం చేశాడా, లేక ప్రజాస్వామ్య ప్రక్రియలో ప్రతి ఒక్కరూ భాగస్వాములు కావాలన్న బలమైన ఆశయం ఏమైనా ఉందా..?

భారత 17వ ఉపరాష్ట్రపతి ఎన్నికల నగారా మోగింది. అనారోగ్య కారణాల రీత్యా జగదీప్ ధన్‌ఖడ్ తన పదవికి ఆకస్మికంగా రాజీనామా చేయడంతో ఈ ఎన్నిక అనివార్యమైంది. ఈ నేపథ్యంలో కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం సెప్టెంబర్ 9న పోలింగ్ నిర్వహించనున్నట్లు షెడ్యూల్ విడుదల చేసింది. ఆగస్టు 21 నామినేషన్లకు చివరి తేదీ కాగా, ఈ రాజకీయ వేడిలో ఊహించని ఒక పేరు ప్రముఖంగా వినిపిస్తోంది – అదే జలాలుద్దీన్.

రాజస్థాన్‌లోని జైసల్మేర్‌కు చెందిన 38 ఏళ్ల జలాలుద్దీన్, జైపూర్‌లోని హరిదేవ్ జోషీ జర్నలిజం విశ్వవిద్యాలయంలో విద్యనభ్యసిస్తున్నాడు. ప్రజాస్వామ్యంపై తనకున్న ఆసక్తి, ఎన్నికల ప్రక్రియపై ఉన్న మక్కువతో ఏకంగా ఉపరాష్ట్రపతి పదవికే నామినేషన్ వేశాడు. ఆగస్టు 11న దిల్లీలోని రాజ్యసభ సెక్రటేరియట్‌కు చేరుకుని, రూ. 15,000 డిపాజిట్‌తో తన నామినేషన్ పత్రాలను సమర్పించాడు.

ఎన్నికలంటేనే ఓ ప్రయోగశాల : జలాలుద్దీన్‌కు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం కొత్తేమీ కాదు. 2009లో తన గ్రామ పంచాయతీలో వార్డు సభ్యునిగా పోటీ చేసి కేవలం ఒక్క ఓటుతో ఓడిపోయాడు. ఆ తర్వాత 2013లో జైసల్మేర్ అసెంబ్లీ స్థానానికి, 2014లో బార్మర్-జైసల్మేర్ లోక్‌సభ స్థానానికి నామినేషన్లు వేసినా, వాటిని ఉపసంహరించుకున్నాడు. “ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం నాకు చాలా ఇష్టం. దీనివల్ల ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ గొప్పదనం, ప్రజాప్రతినిధుల బాధ్యతలు అర్థమవుతాయి. అధికారం కోసం కాకుండా, ప్రక్రియలో పాల్గొనడం ద్వారా సామాన్యుడు కూడా తన గొంతు వినిపించవచ్చని చాటడమే నా లక్ష్యం” అని జలాలుద్దీన్ పేర్కొన్నాడు.

నిబంధనల సుడిగుండంలో నామినేషన్ : అయితే, ఉపరాష్ట్రపతి వంటి అత్యున్నత పదవికి నామినేషన్ వేయడం అంత సులభం కాదు. రాజ్యాంగ నిబంధనల ప్రకారం, పోటీ చేసే అభ్యర్థికి కనీసం 35 ఏళ్ల వయసు ఉండాలి. జలాలుద్దీన్‌కు 38 ఏళ్లు కావడంతో వయసు నిబంధనను అధిగమించాడు. కానీ, అసలైన నిబంధన నామినేషన్ పత్రాలపై ఉంది. అభ్యర్థిని ఎలక్టోరల్ కాలేజీ (పార్లమెంటు ఉభయ సభల సభ్యులు) నుంచి కనీసం 20 మంది ఎంపీలు ప్రతిపాదించాలి, మరో 20 మంది ఎంపీలు బలపరచాలి. ఈ మద్దతు జలాలుద్దీన్‌కు లేకపోవడం, సమర్పించిన పత్రాల్లో సాంకేతిక లోపాలు ఉండటంతో అతని నామినేషన్ తిరస్కరణకు గురైనట్లు తెలుస్తోంది. అయినా, “నా నామినేషన్ నిలవదని నాకు తెలుసు, కానీ నా ప్రయత్నం నేను చేశాను” అని అతను ధీమాగా చెప్పడం గమనార్హం.

ఉపరాష్ట్రపతి ఎన్నిక ప్రక్రియ ఇలా..
ఎన్నికల షెడ్యూల్: కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం ఆగస్టు 7న నోటిఫికేషన్ జారీ చేసింది. నామినేషన్ల దాఖలుకు చివరి తేదీ ఆగస్టు 21, పరిశీలన ఆగస్టు 22న జరుగుతుంది. ఉపసంహరణకు చివరి తేదీ ఆగస్టు 25. అవసరమైతే సెప్టెంబర్ 9న పోలింగ్ నిర్వహిస్తారు.

ఎలక్టోరల్ కాలేజీ: లోక్‌సభలోని 543 మంది, రాజ్యసభలోని 233 మంది ఎన్నికైన సభ్యులు, 12 మంది నామినేటెడ్ సభ్యులు సహా మొత్తం 788 మంది ఓటర్లు ఉంటారు. కొన్ని స్థానాలు ఖాళీగా ఉన్నందున ప్రస్తుత బలం 782గా ఉంది.

ఓటింగ్ విధానం: ఆర్టికల్ 66 ప్రకారం, దామాషా ప్రాతినిధ్య పద్ధతిలో సింగిల్ ట్రాన్స్‌ఫరబుల్ ఓటు ద్వారా రహస్య బ్యాలెట్ పద్ధతిలో ఎన్నిక జరుగుతుంది. ప్రతి ఎంపీ ఓటు విలువ ఒక్కటే. గెలవడానికి సాధారణ మెజారిటీ అవసరం.

జలాలుద్దీన్ వంటి సామాన్యుడి ప్రయత్నం విఫలమైనప్పటికీ, భారత ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ ఎంత పారదర్శకంగా, అందరికీ అందుబాటులో ఉందో చెప్పడానికి ఇదొక నిలువుటద్దం. ఆయన ఉత్సాహం, రాజకీయ చైతన్యం ఎందరికో ఆదర్శంగా నిలుస్తుందనడంలో సందేహం లేదు.