The history and unique taste of Hyderabad’s Irani Chai : పొద్దున లేవగానే చాలామందికి ఓ కప్పు వేడి వేడి టీ గొంతులో పడందే రోజు మొదలవదు. స్నేహితులతో ముచ్చట్లైనా, ఆఫీసులో అలసటైనా… మన జీవితంలో టీ ఒక భాగమైపోయింది. అయితే, అన్ని చాయ్‌లు ఒక ఎత్తు అయితే, హైదరాబాదీ ‘ఇరానీ చాయ్’ మరో ఎత్తు. ఆ చిక్కదనం, ఆ గోధుమ వర్ణం, ఆ ప్రత్యేకమైన రుచి… ఒక్కసారి తాగితే మళ్లీ మళ్లీ తాగాలనిపించే ఓ మాయ. అసలు సాధారణ టీకి, ఇరానీ చాయ్‌కి తేడా ఏంటి..? దాని రుచి వెనుక ఉన్న రహస్యం ఏమిటి? ఈ చాయ్‌కి, భాగ్యనగరానికి ఉన్న చారిత్రక బంధం ఏంటి..?  నిజాంల కాలం నాటి ఈ వారసత్వ పానీయం కథేంటో తెలుసుకుందాం.

చరిత్రలోకి తొంగిచూస్తే.. నిజాంల నాటి బంధం : హైదరాబాద్‌కు, ఇరానీ చాయ్‌కి మధ్య విడదీయరాని బంధం ఉంది. దీని మూలాలు 19వ శతాబ్దంలో, చివరి నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ హయాంలో ఉన్నాయి. ఆ రోజుల్లో పర్షియా (నేటి ఇరాన్) నుంచి వలస వచ్చిన వారు తమతో పాటు ఈ అద్భుతమైన చాయ్ సంస్కృతిని హైదరాబాద్‌కు తీసుకొచ్చారు. పాతబస్తీలో మొట్టమొదటి ఇరానీ కేఫ్‌లను ప్రారంభించి, హైదరాబాదీలకు ఒక కొత్త రుచిని పరిచయం చేశారు. అలా మొదలైన ఈ సంప్రదాయం, నేటికీ నగరంలో ఘుమఘుమలాడుతూనే ఉంది.

ఆ రుచి రహస్యం.. తయారీలోనే ఉంది తంత్రం : ఇరానీ చాయ్ రుచికి ప్రధాన కారణం దానిని తయారు చేసే ప్రత్యేకమైన విధానమే. సాధారణ టీలా కాకుండా, దీనిని రెండు భాగాలుగా తయారుచేస్తారు.

పాల డికాషన్: చిక్కటి పాలను గంటల తరబడి ఒక రాగి పాత్రలో తక్కువ మంటపై మరిగిస్తారు. కొన్నిసార్లు దీనికి ఖోయా లేదా మలాయ్ కూడా జోడిస్తారు. దీనివల్ల పాలు చిక్కబడి, ఒక ప్రత్యేకమైన కమ్మటి రుచి వస్తుంది.

టీ డికాషన్: మరోపక్క, ఒక ప్రత్యేకమైన పాత్రలో టీ పొడిని వేసి, గంటల తరబడి మరిగించి చిక్కటి, సువాసనభరితమైన డికాషన్‌ను సిద్ధం చేస్తారు.

అద్భుత సమ్మేళనం: సర్వ్ చేసేటప్పుడు ముందుగా కప్పులో చిక్కటి పాలను పోసి, ఆ తర్వాత పైన టీ డికాషన్‌ను కలుపుతారు. ఈ రెండు పొరల కలయికే ఇరానీ చాయ్‌కి ఆ అద్వితీయమైన రుచిని, రంగును అందిస్తుంది.

 ఓ బిస్కెట్, ఓ చాయ్.. ఆ కిక్కే వేరు : ఇరానీ చాయ్ ప్రస్తావన రాగానే, దానితో పాటు గుర్తుకొచ్చేది ‘ఉస్మానియా బిస్కెట్’. తీయగా ఉండే చాయ్‌లో, కాస్త ఉప్పగా ఉండే ఈ బిస్కెట్‌ను ముంచుకుని తినే అనుభూతిని మాటల్లో వర్ణించలేం. ఈ కాంబినేషన్ కోసం నగరంలోని ప్రఖ్యాత ఇరానీ కేఫ్‌లకు క్యూ కట్టే వారి సంఖ్య తక్కువేమీ కాదు. విదేశీయులు సైతం ఈ రుచికి ఫిదా అయి ప్రశంసలు కురిపించారు.

పైసల నుంచి పాతికకు.. చాయ్ ప్రస్థానం : కాలంతో పాటు ఇరానీ చాయ్ ధర మారినా, దానిపై హైదరాబాదీల ప్రేమ మాత్రం మారలేదు. ఒకప్పుడు పైసల్లో దొరికిన ఈ చాయ్, ఇప్పుడు పాతిక రూపాయలకు చేరింది. దాని ప్రయాణాన్ని గమనిస్తే..

1993: 60 పైసలు
2000: రూ. 2
2010: రూ. 5
2019: రూ. 10
2024: రూ. 25

ధర ఎంత పెరిగినా, ఆ చారిత్రక రుచిని ఆస్వాదించడానికి నగరవాసులు వెనుకాడటం లేదు. ఇది కేవలం ఒక పానీయం కాదు, హైదరాబాద్ సంస్కృతిలో ఒక భాగం.