ప్రతి సంవత్సరం జూన్ 5న ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం జరుపుకుంటాము. ఇందులో భాగముగా ఐక్యరాజ్యసమితి (యుఎన్) పర్యావరణంపై ప్రపంచవ్యాప్త అవగాహనను, రాజకీయ దృష్టిని, అడవులను పరిరక్షించడం, భూమి వాతావరణాన్ని మెరుగుపరిచే మార్గాలను ప్రోత్సహిస్తుంది. సౌదీ అరేబియా ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం 2024 వేడుకలను “మన భూమి. మన భవిష్యత్తు- మన తరం పునరుద్ధరణ” అనే థీమ్‌తో నిర్వహించనుంది. ఈ థీమ్ భూమి మరియు పర్యావరణ వ్యవస్థలను పునరుద్ధరించడానికి, జీవవైవిధ్యాన్ని రక్షించడానికి, వాతావరణ మార్పులను ఎదుర్కోవడానికి అవసరమైన సమిష్టి కృషిని నొక్కి చెబుతుంది. ఐక్యరాజ్యసమితి 2021-2030 ని పర్యావరణ వ్యవస్థ పునరుద్ధరణ దశాబ్దం అనగా ” పునర్ ఆలోచన(రీఇమాజిన్), పునర్ఉత్పాదన (ర్రిక్రియేట్) పునరుద్ధరణ (రిస్టోర్)” గా ప్రకటించింది. మానవ పర్యావరణంపై 1972 లో స్టాక్హోమ్ సమావేశం (స్వీడన్) లో మొదటి రోజున ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ చేత ప్రకటించబడినది. దీని ఫలితంగా మానవ పరస్పర చర్యలు, పర్యావరణం యొక్క ఏకీకరణపై చర్చలు జరిగాయి. రెండు సంవత్సరాల తరువాత, 1974 లో మొదటి పర్యావరణ దినోత్సవం ” ఒకే ఒక భూమి (ఓన్లీ వన్ ఎర్త్)” అనే ఇతివృత్తంతో జరిగింది.
ప్రపంచంలోని ప్రస్తుత పర్యావరణ సమస్యలలో సాధారణంగా వాతావరణ మార్పు, కాలుష్యం, పర్యావరణ వనరుల క్షీణత మొదలయినవి ఉన్నాయి. కాబట్టి పర్యావరణ పరిరక్షణ ఉద్యమం అంతరించిపోతున్న జాతుల రక్షణ, పర్యావరణపరంగా విలువైన సహజ ప్రాంతాలు, జన్యుపరంగా మార్పు చెందిన ఆహారాలు, గ్లోబల్ వార్మింగ్ అంశాల యొక్క రక్షణ కోసం ప్రయాత్నము చేస్తుంది. జీవితాన్ని మెరుగ్గా,సహజంగా చేయడానికి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా పర్యావరణంలో కొన్ని సానుకూల మార్పులను తీసుకురావడానికి ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవ ప్రచారం ఉపయోగపడుతుంది. దీనిని 150 కి పైగా దేశాల ప్రజలు జరుపుకుంటారు. ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవాన్ని జరుపుకోవడానికి ఉత్తమ మార్గం మరింత ఎక్కువ చెట్లను నాటడం, పాఠశాలలు, కళాశాలలలో వివిధ కార్యకలాపాల ద్వారా ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవ కార్యక్రమం జరుపుకుంటారు. విద్యార్థులలో మరింత అవగాహన కల్పించడానికి, ఉపాధ్యాయులు కొన్ని సమర్థవంతమైన కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తారు. అనగా వ్యాస రచన, ఉపన్యాసం, విద్య, విషయ చర్చ, స్లైడ్‌షో, క్విజ్ పోటీ, కళా పోటీ, బ్యానర్ ఎగ్జిబిషన్, సెమినార్లు, సెమినార్లు, స్థిర అంశాలపై వర్క్‌షాప్‌లు, పెయింటింగ్ పోటీ, సంబంధిత అంశాలపై ఉపన్యాసాలు, థీమ్ ఆధారిత ప్రదర్శనలు, ఫిల్మ్ షోలు, స్టేట్‌మెంట్ రైటింగ్, మొదలైనవి.
పర్యావరణ నాణ్యత అనేది ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జాతుల అవసరాలకు, ఏదైనా మానవ అవసరానికి లేదా ప్రయోజనానికి సంబంధించి పర్యావరణం యొక్క పరిస్థితిని కొలవడం. పర్యావరణ రంగంలో ఐక్యరాజ్యసమితి కార్యకలాపాలు ప్రధాన సమావేశాలు, నివేదికల ద్వారా తెలియజేయ బడుతున్నాయి. ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రధాన సమావేశాలు యుఎన్ కాన్ఫరెన్స్ ఆన్ ది హ్యూమన్ ఎన్విరాన్మెంట్ (1972), వరల్డ్ కమీషన్ ఆన్ ఎన్విరాన్మెంట్ అండ్ డెవలప్మెంట్ (1987), ఎన్విరాన్మెంట్ అండ్ డెవలప్మెంట్ ఆన్ ఎన్విరాన్మెంట్ అండ్ డెవలప్మెంట్ (1992), ఎన్విరాన్మెంట్ ఆన్ జనరల్ అసెంబ్లీ స్పెషల్ సెషన్ (1997), వరల్డ్ సమ్మిట్ ఆన్ సస్టైనబుల్ డెవలప్మెంట్ (2002), యుఎన్ కాన్ఫరెన్స్ ఆన్ సస్టైనబుల్ డెవలప్మెంట్ (2012), యుఎన్ సస్టైనబుల్ డెవలప్మెంట్ సమ్మిట్ (2015). పర్యావరణ సమావేశాలు ప్రాథమిక మార్గాల్లో చిన్న పర్యావరణ, సుస్థిరత సమావేశాల పై భిన్నంగా ఉంటాయి. ఈ సమావేశాలు మానవ సమాజానికి, సహజ ప్రపంచానికి మధ్య ఉన్న సంబంధాల అవలోకనాన్ని తెలుసుకోవటానికి ప్రయత్నిస్తాయి. వాటి లక్ష్యం మొదట మానవ అభివృద్ధి పథం పర్యావరణంతో దాని సంబంధాన్ని పరిష్కరించడం, రెండవది సంక్లిష్ట పర్యావరణం అభివృద్ధి సమస్యల గురించి సుదీర్ఘ కాల వ్యవధిలో విస్తృత దృక్పథాన్ని తీసుకోవడం, ఎందుకంటే ప్రతి శిఖరాగ్రానికి ముందు అనేక సమావేశాలు జరుగుతాయి” .
స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలలోభాగంగా (సస్టైనబుల్ డెవలప్మెంట్ గోల్స్) అందరికీ మెరుగైన, స్థిరమైన భవిష్యత్తును సాధించడానికి పేదరికం, అసమానత, వాతావరణ మార్పు, పర్యావరణ క్షీణత, శాంతి, న్యాయం వంటి వాటితో సహా మనం ఎదుర్కొంటున్న ప్రపంచ సవాళ్లను అవి పరిష్కరిస్తాయి. పర్యావరణ సమస్యలకు సంబంధించి అభివృద్ధి చెందిన మరియు అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో తేడాలు ఉన్నాయి. 70% కార్బన్ ఉద్గారాలకు అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ప్రత్యక్షంగా లేదా పరోక్షంగా బాధ్యత వహిస్తాయి. యునైటెడ్ స్టేట్స్ నుండి మాత్రమే 23% కార్బన్ ఉద్గారాలు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి . అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ప్రమాదకరమైన వ్యర్ధాలలో గణనీయమైన భాగాన్ని ఉత్పత్తి చేస్తాయి. ముడి పదార్థాల అధిక వినియోగం మరియు వ్యర్థాల ఉత్పత్తికి వాటి వినియోగ విధానాలు ఒక మూల కారణం. పర్యావరణ కోణాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకోవడంలో విఫలమయ్యే ఆర్థిక సాధనాలు, ఆలోచనా పద్ధతులను ఉపయోగించడం, కొనసాగించడంలో అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు దోషులు. మరోవైపు అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో చౌక ఉత్పత్తుల లభ్యత, వినియోగ స్థాయి పెరుగుదల ప్రాధాన్యత అత్యంత ప్రాధమికమైనది . అవికూడా పర్యావరణాన్ని విస్మరించి పాత ఆర్థిక విశ్లేషణ, విధానాలను ఉపయోగిస్తున్నారు. దేశాలు, విధాన నిర్ణేతలు అసంబద్ధమైన అంతర్గత విధానాలతో నిర్బంధ చట్రంలో పనిచేస్తున్నారని చెప్పవచ్చు. సమావేశాలు నిష్క్రియాత్మకత పేదల జీవితాలను ప్రాథమికంగా మార్చడానికి లేదా వాతావరణ మార్పులపై నిర్ణయాత్మకంగా వ్యవహరించడానికి, అసమర్థతను మరింత పెంచేలా ఉన్నాయని విమర్శకులు పేర్కొన్నారు. పర్యావరణ సమస్యలను ప్రపంచ ఎజెండాలో పెంచడంలో పర్యావరణ సమావేశాలు తమ ప్రయత్నం చేసాయి.
పర్యావరణ వ్యవస్థను దాని అసలు స్థితికి తిరిగి ఇవ్వడం ఎల్లప్పుడూ సాధ్యం కాదు. ఒకప్పుడు అడవిగా ఉన్న భూమిపై వ్యవసాయ భూములు మౌలిక సదుపాయాలు మనకు ఇంకా అవసరం, సమాజాలు పర్యావరణ వ్యవస్థలు మారుతున్న వాతావరణానికి అనుగుణంగా ఉండాలి. 350 మిలియన్ హెక్టార్ల క్షీణించిన భూగోళ మరియు జల పర్యావరణ వ్యవస్థల పునరుద్ధరణ వల్ల పర్యావరణ వ్యవస్థ సేవల్లో 9 ట్రిలియన్ల అమెరికా డాలర్లు సంపాదించవచ్చు. వాతావరణ పునరుద్ధరణ 13 నుండి 26 గిగా టన్నుల గ్రీన్హౌస్ వాయువులను తొలగించగలదు. అడవులు, వ్యవసాయ భూములు, నగరాలు, చిత్తడి నేలలు, మహాసముద్రాలతో సహా అన్ని రకాల పర్యావరణ వ్యవస్థలను పునరుద్ధరించవచ్చు. పునరుద్ధరణ కార్యక్రమాలు ప్రభుత్వాలు, అభివృద్ధి సంస్థల నుండి వ్యాపారాలు, సంఘాలు, వ్యక్తుల వరకు దాదాపు ఎవరైనా ప్రారంభించవచ్చు.
పర్యావరణ పరిరక్షణను కాపాడటానికి చర్యలు చేపట్టవచ్చు. ప్లాస్టిక్ కిరాణా-రకం సంచులు రీసైకిల్‌చేయడం. పునర్వినియోగ పానీయం కంటైనర్లను వాడడం, విద్యుత్తును ఆదా చేయడం, నీటిని ఆదా చేయడం, జీవ వైవిధ్యం యొక్క రక్షణ, చట్టాల కఠినమైన అమలు, ప్రభుత్వ అవగాహనా కార్యక్రమాల ద్వారా ప్రజా చైతన్యం చాలా అవసరం. మన పర్యావరణాన్ని సురక్షితంగా ఉంచుతామని ప్రతి ఒక్కరు వాగ్దానం చేయాలి. ఎందుకంటే జీవుల మనుగడ స్వచ్ఛమైన ప్రకృతిపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
డాక్టర్. పి ఎస్. చారి,
8309082823
(Dr. P. S. Chary)
Dr. P. Subramanyachary
Professor Department of Management Studies
Sri Venkateswara College of Engineering (Autonomous)
Karakambaadi, Tirupati
Tirupati District.
Andhra Pradesh.