అభివృద్ధి చెందుతున్నసాంకెతిక కాలం లో ఫోన్‌ వాడకం ఎంతగా పెరిగిందో అందరికీ తెలిసిందే. నేటి కాలంలో మనము నీరు లేకుండా జీవించగలము కానీ మొబైల్‌ ఫోన్లు లేకుండా జీవించలేము. మనమందరము మొబైల్‌ ఫోన్లపై ఆధార పడ్డాము, ఇవి లేకుండా మన పనిని పూర్తి చేయడం అసాధ్యం. అయినప్పటికీ, మొబైల్‌ ఫోన్‌ యొక్క అధిక వినియోగం మన సమయాన్ని వృధా చేయడమే కా కుండా మన శరీరంపై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది. వయస్సుకు తేడాల్లేకుండా ఎవరి చేతుల్లో చూసినా అలవాటుకి మారుపేర్లా ఫోన్లే కనిపిస్తాయి. చిన్నపిల్లల నుంచి పండుముసల్లోల వరకు అందరూ ఫోన్లకు బానిసలయ్యారు. కొందరికైతే ఫోన్‌ ఓ వ్యసనంలా మారిపోయింది. ఒక్క క్షణంకూడా వాటిని వదిలి బ్రతకలేకపోతున్నారు. చివరకి మరుగుదొడ్లలో కూడా తిస్కేళ్తున్నారు. సామాజిక మాధ్యమాల ప్రవేశంతో ఫోన్ల వాడకం మరీ ఎక్కువైపోయింది.ఒకవేళ మనం కూడా మొబైల్‌ ఫోన్ను అతిగా వాడుతున్నట్లు అని పిస్తే, అందుకు మనం కొన్ని పద్ధతులను అనుసరిం చాలి. ఈ పద్ధతులను ఉపయోగించి, మనము మన మొబైల్‌ ఫోన్‌ వినియోగాన్ని నియంత్రించవచ్చు. కాబట్టి ఆ చర్యల గురించి తెలుసుకుందాం.
మొబైల్‌ డేటాను ఆఫ్‌ చేయండి
మనం మొబైల్‌ ఫోన్‌ని వాడుతున్నప్పుడు లేదా అకస్మాత్తుగా మెసేజ్‌ వచ్చినప్పుడు వెంటనే వాటిని చూసే పనిలో పడిపోతాము. అదే పేరుతో మనం ఎంతసేపు ఫోన్ను చూస్తూ ఉంటామో మన కూడా తెలియదు. అందువల్ల, మీరు ఎప్పుడైనా మొబైల్‌ ఫోన్‌ ని ఉపయోగించినప్పుడు, ఫోన్‌ డేటాను ఆఫ్‌ చేయండి. ఇది మొబైల్‌ ఫోన్‌ వైపు మీ దృష్టిని తగ్గిస్తుంది మరియు మీరు ఇతర పనులపై దృష్టి పెట్టగలుగుతారు.
మీ కోసం సమయం కేటాయించండి మనం ఖాళీగా ఉన్నప్పుడు మొబైల్‌ ఫోన్‌ని ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తాము. అందుకే రోజూ ఒక గంట మీ కోసం వెచ్చించండి. ఆ ఒక్క గంటలో మీరు ఇష్టపడే పనిని చేయండి. ఉదాహరణకు పెయింటింగ్‌, పుస్తక పఠనం, నృత్యం, సంగీతం వినడం, వంట చేయడం ఇలా ఏదైనా చేయవచ్చు. ఇది మీ దృష్టిని మొబైల్‌ ఫోన్‌ వైపు మళ్లించదు. ఎక్కువ ఫోన్ల వినియోగంతో మీరు మీ కుటుంబంతో వెచ్చించాల్సిన సమయాన్ని వృధా చేసుకుంటారు. అసలే ఈ రోజుల్లో ప్రతి ఒక్కరి దిన చర్య చాలా బిజీగా ఉంది, చాలా మంది ప్రజలు ఆఫీ సు, పాఠశాల, కళాశాల, ఇంటి బాధ్యతలు మొదలైన వాటిలో చాలా బిజీగా ఉన్నారు. వీటన్నింటి తర్వాత కుటుంబానికి చాలా తక్కువ సమయం మిగిలి ఉంది. మిగిలిన సమయాన్ని ఫోన్లో గడుపుతుంటే, కుటుం బానికి సమయం పూర్తిగా ముగిసిపోతుంది.
ఆఫీసు తర్వాత వర్క్‌ కాల్స్‌ మానుకోండి
ఆఫీసులో ఫోన్‌ వాడకం మంచిది కాదు. పని వేళల్లో వీటి వాడకం పనితీరు మీద ప్రభావం చూపు తుంది. దాదాపు అందరి జీవితాలు ఈ ఫోన్‌లోనే స్థిర పడింది. మన పూర్తి నియంత్రణ మన చేతుల్లోనే ఉం దని ఫోన్‌ గురించి చెబుతారు. ఈ రోజుల్లో చాలా మంది ఫోన్లకు బానిసలుగా మారడానికి ఇదే కార ణం కావచ్చు. దీనివల్ల మనకు చాలా ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. అదే సమయంలో అనేక రకాల నష్టాలు వచ్చే అవకాశం ఉంది. ఫోన్‌ని ఎక్కువ సేపు వాడటం కూడా అన్యాయమేనని మీకు తెలుసా. చాలా సార్లు మనం ఆఫీస్‌ వదిలి వెళ్ళడం జరుగుతుంది కానీ మన మధ్య విభేదాల వల్ల ఆఫీసు వదిలి వెళ్ళదు. అందుకే ఆఫీస్‌ తర్వాత కూడా మీరు కాల్స్‌ లేదా మెసేజ్‌ల ద్వారా పని గురించి మాట్లాడుకుంటూ ఉంటారు. అటువంటి పరిస్థితిలో, మీ సమయం చాలా ఫోన్లో వృధా అవుతుంది. వాస్తవానికి ఫోన్‌ ఎక్కువగా ఉప యోగిస్తే మనలో చాలా గందరగోళం ఏర్పడుతుంది. పరిశోధన ప్రకారం, ఫోన్‌ యొక్క నిరంతర ఉపయో గం ఎటువంటి కారణం లేకుండా మానసిక స్థితిని పాడు చేస్తుంది. మనం మన చుట్టూ జరిగే సంఘటన లకు దూరంగా ఉంటాము. ఇది మొరటుతనానికి సంకేతం.
నిద్రవేళలో తక్కువ మొబైల్‌ ఫోన్‌ ఉపయోగించండి
చాలా సార్లు మనం పడుకో గానే మొబైల్‌ ఫోన్లను ఉపయో గించడం ప్రారంభిస్తాము. ఇది మన శరీరా నికి హానికరం. చాలా సార్లు మనకు తెలియకుండానే అర్ధరాత్రి ఫోను వాడుతున్న ప్పటికీ నిద్ర రాదు. కాబట్టి బెడ్‌పై మొబైల్‌ ఫోన్ను ఉపయోగించ కుండా, మనం పుస్తకాన్ని చదవవచ్చు. ఇది మనలో చదివే అలవాటు ను పెంపొందిస్తుంది. అలాగే మనం సమయానికి నిద్ర పోతాము. నిద్రను మెరుగుపర్చుకోవాలంటే రోజూ ఒకే సమయానికి పడుకోవడం అలవాటు చేసుకో వాలి. రోజూ ఒకే సమయానికి నిద్రపోయి.. ఒకే సమయానికి మేల్కోవడం అలవాటు చేసుకుంటే తక్కు వ వ్యవధిలో మంచి ఫలితాలు వస్తాయి. వారాంతంలో కూడా దీన్ని పక్కాగా పాటించాలి. ఏ పని లేదు కదా అని శని, ఆదివారాల్లో ఆలస్యంగా నిద్రపోవడం లాంటివి చేయకూడదని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. అందుకోసం ఫోన్లో స్లీప్‌ ఫోకస్ను సెట్‌ చేసుకుంటే సరిపోతుంది. ఐఫోన్లలో స్లీప్‌ ఫోకస్ను సెట్‌ చేసుకో వాలి. అదే ఆండ్రాయి్‌డ యూజర్లు అయితే బెడ్‌ టైం మోడ్ను యాక్టివేట్‌ చేసుకుంటే సరిపోతుంది. రాత్రి పూట ఫోన్‌ వాడటం వల్ల కళ్లపై తీవ్ర ప్రభావం పడుతుంది. కాబట్టి రాత్రిళ్లు ఫోన్లోని బ్లూ లైట్‌ ఫిల్టర్ను ఆన్‌ చేసుకోవాలి. అదే ఐఫోన్‌ వాడేవారైతే నైట్‌ షిఫ్ట్ను యాక్టివేట్‌ చేసుకోవాలి. రోజూ ఎన్ని గంటలు నిద్ర పోతున్నారో తెలుసుకునేందకు స్లీప్‌ యాప్స్ను వాడండి. అందుకోసం థర్డ్‌ పార్టీ యాప్స్ల మీద ఆధారపడకుండా అందుబాటులో ఉన్న మెరుగైన యాప్లను ఇన్స్టాల్‌ చేసుకుంటే మంచిది. ఇన్సైట్‌ టైమర్‌ లాంటి యాప్ను ఇన్స్టాల్‌ చేసుకుంటే శ్రావ్యమైన సంగీతాన్ని వింటూ హాయిగా నిద్రపోవచ్చు. కథలు వింటూ నిద్రపోవాలని ఉంటే.. అయితే బె్‌డ టైం టేల్స్‌ అనే యాప్ను డౌన్లోడ చేసుకుంటే సరిపోతుంది. ఇంట్లో బామ్మలాగే ఎన్నో కథలను చెబుతూ మనల్ని నిద్ర పోయేలా చేస్తుందీ యాప్‌. రాత్రిళ్లు నిద్రపోయే ముం దు ఫోన్లో ఈ-మెయిల్స్‌ చెక్‌ చేసుకోవడం లాంటివి చేయొద్దని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. దీని వల్ల తర్వా తి రోజు ఆఫీసులో చేయబోయే పనుల గురించి ఆలో చిస్తూ ఒత్తిడికి గురయ్యే ప్రమాదం ఉందని వారు హెచ్చరిస్తున్నారు. అందుకు ఓ పరిష్కారాన్ని సూచిస్తు న్నారు. బెడ్‌పైకి రావడానికి ముందే ఆఫీసు పనులను పూర్తి చేయాలని చెబుతున్నారు. కొంతమంది రాత్రిళ్లు ఫోన్ను కాసేపు చూస్తే కానీ నిద్ర పట్టదని అంటుం టారు. దీని బదులు కొత్త అలవాట్లను చేసుకుంటే ఉత్త మమని నిపుణులు అంటున్నారు. నిద్రపోయే ముందు పుస్తకాలు చదవడం లేదా రాయడం అలవర్చుకోవాలి. అలాగే ధ్యానం కూడా సాధన చేస్తూ ఉండాలి. దీని వల్ల రాత్రిపూట త్వరగా నిద్రపట్టడమే కాకుండా ఉద యం సరికొత్త శక్తితో నిద్ర లేస్తామని నిపుణులు చెబు తున్నారు. నిద్రను మెరుగుపరుచుకోవడానికి సంబం ధించి అలారం క్లాక్‌ వాడితే మంచి ఫలితాలు ఉంటా యని నిపుణులు అంటున్నారు. రాత్రిపూట నిద్రపోయే ముందు, ఉదయం లేచే సమయం ఇలా ప్రతిదీ అలా రంలో సెట్‌ చేసుకుంటే సరిపోతుంది. అదే మిమ్మల్ని సరైన సమయానికి నిద్రపోయేలా చేస్తుంది, అలాగే మేల్కొనేలా చేస్తుందని నిపుణుల సూచిస్తున్నారు.
- డా. సురేశ్‌ కుమార్‌ మిశ్రా ‘ఉరతృప్త్‌’