State of education in India’s villages :  గురువులను దైవంతో సమానంగా భావించే దేశం మనది. ఉపాధ్యాయ దినోత్సవం నాడు వారిని ఘనంగా సత్కరించుకుంటాం. కానీ, ఆ గురువులకే అక్షర జ్ఞానం కొరవడితే? జాతిపిత, రాష్ట్రపతి పేర్లు కూడా సరిగ్గా రాయలేని దుస్థితిలో ఉంటే, ఇక విద్యార్థుల భవిష్యత్తు ఏమిటి..? మధ్యప్రదేశ్‌లో వెలుగు చూసిన ఈ చీకటి కోణం విద్యావ్యవస్థకే తలవంపులు తెస్తుండగా, మరోవైపు బిహార్‌లోని ఓ చిన్న పల్లె మాత్రం ‘ఉపాధ్యాయుల ఫ్యాక్టరీ’గా మారి దేశానికే ఆదర్శంగా నిలుస్తోంది. ఒకే నాణేనికి ఉన్న ఈ రెండు భిన్న ముఖాలపై ప్రత్యేక కథనం.

గురువులకే అందని జ్ఞానం.. విద్యార్థుల అజ్ఞానం : ఉపాధ్యాయ దినోత్సవం వేళ, మధ్యప్రదేశ్‌లోని సాగర్ జిల్లా దేవరి ప్రాంతంలో ప్రభుత్వ పాఠశాలల దుస్థితి బయటపడింది. ఇక్కడి విద్యార్థులకు దేశ రాష్ట్రపతి ఎవరో, జాతిపిత ఎవరో కూడా తెలియని దయనీయ పరిస్థితి. విద్యార్థుల సంగతి అటుంచితే, వారికి విద్యాబుద్ధులు నేర్పాల్సిన ఉపాధ్యాయుల పరిస్థితి మరింత దారుణంగా ఉంది.

నల్లబల్లపై నవ్వులపాలు: గ్రామస్థులు కొందరు పాఠశాలలను సందర్శించి, ఉపాధ్యాయులను రాష్ట్రపతి, జాతిపిత పేర్లను బోర్డుపై రాయమనగా, ఒక్కరు కూడా తప్పులు లేకుండా రాయలేకపోయారు. ఈ ఘటనతో అక్కడి విద్యా ప్రమాణాలు ఏ స్థాయిలో ఉన్నాయో అర్థం చేసుకోవచ్చు.

బడికి డుమ్మా: చాలా పాఠశాలల్లో ఉపాధ్యాయులు తరచూ గైర్హాజరవుతున్నారు. హత్ఖో, కటాంగి గ్రామాల్లోని పాఠశాలలు ఏకోపాధ్యాయులతోనే నడుస్తున్నాయి. దీనిపై ప్రశ్నిస్తే సరైన సమాధానం కూడా కరువైంది. ఈ ఘటనలపై దర్యాప్తు జరుపుతామని జిల్లా విద్యాశాఖ అధికారి అరవింద్ జైన్ హామీ ఇచ్చారు.

ఒక అవమానం.. ఉపాధ్యాయ గ్రామంగా మార్చింది : ఈ చీకటి కోణానికి పూర్తి భిన్నంగా, బిహార్‌లోని తిలైయా అనే చిన్న గ్రామం విజ్ఞాన కాంతులు విరజిమ్ముతోంది. కేవలం 700 మంది జనాభా ఉన్న ఈ ఊరిలో దాదాపు 200 మంది ఉపాధ్యాయులే ఉన్నారు. ప్రతి ఇంట్లోనూ ఓ గురువు ఉన్న ఈ గ్రామం వెనుక ఓ బలమైన, స్ఫూర్తిదాయకమైన కథ ఉంది.

భూస్వామి శిక్ష.. తల్లి శపథం: స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తొలినాళ్లలో, 1957లో, మున్వాదేవి అనే మహిళ కుమారుడు భూస్వామి ఇంటి ముందు సైకిల్ బెల్ మోగించాడన్న నెపంతో, ఆమెకు వంద గుంజీల శిక్ష విధించారు. ఆ అవమాన భారాన్ని దిగమింగుకున్న ఆమె, తన కుమారుడిని ఎలాగైనా టీచర్‌ను చేయాలని శపథం చేసింది.

తరాల స్ఫూర్తి: ఆమె పట్టుదల ఫలించి, కుమారుడు ఉపాధ్యాయుడయ్యాడు. ఆ స్ఫూర్తితో గ్రామంలోని అనేక కుటుంబాలు తమ పిల్లలను చదివించి ఉపాధ్యాయులుగా తీర్చిదిద్దాయి. “ఆ అవమానమే ఈ రోజు మా ఊరు ఉపాధ్యాయుల కేంద్రంగా మారడానికి బీజం వేసింది,” అని మున్వాదేవి మనవడు, టీచర్ అయిన వీరేంద్రకుమార్ గర్వంగా చెబుతారు. ప్రస్తుతం ఒక్క సుఖ్‌దేవ్ కుటుంబంలోనే 12 మంది టీచర్లు ఉన్నారంటే, ఆ గ్రామంలో చదువు ఎంత బలంగా వేళ్ళునుకుందో అర్థం చేసుకోవచ్చు.

ఒకవైపు కనీస జ్ఞానం లేని ఉపాధ్యాయులు విద్యావ్యవస్థను నీరుగారుస్తుంటే, మరోవైపు ఒకప్పటి అవమానాన్ని ఆయుధంగా మార్చుకుని అక్షర దీపాలు వెలిగిస్తున్న తిలైయా గ్రామస్థులు దేశానికే ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నారు.