Unused paddy dryers in Telangana : ఆకాశం వైపు ఆశగా.. ధాన్యం రాశి వైపు ఆందోళనగా.. ఇదీ ప్రస్తుతం రాష్ట్రంలోని వరి రైతు పరిస్థితి. అకాల వర్షం ఎప్పుడు ముంచెత్తుతుందోనని ఒకవైపు భయం, పండించిన పంటలో తేమ శాతం తగ్గక మద్దతు ధర దక్కుతుందో లేదోనని మరోవైపు దిగులు. ఈ కష్టాల నుంచి అన్నదాతను గట్టెక్కించేందుకు ప్రభుత్వం లక్షలు ఖర్చుపెట్టి కొనుగోలు కేంద్రాలకు ‘సంజీవని’లాంటి ధాన్యం ఆరబెట్టే యంత్రాలను పంపింది. కానీ, ఆ సంజీవనికే కవర్లు కప్పి మూలన పడేశారు అధికారులు. కళ్లెదుటే పరిష్కారం ఉన్నా, వాన నీటిలో ధాన్యం తడిసి ముద్దవుతున్నా పట్టించుకునే నాథుడే కరువయ్యాడు. 

వరి కోతల అనంతరం ధాన్యాన్ని అమ్ముకోవడానికి రైతులు పడుతున్న పాట్లు అన్నీ ఇన్నీ కావు. ప్రభుత్వం నిర్దేశించిన ప్రకారం, ధాన్యంలో తేమ శాతం 17 లోపు ఉంటేనే గ్రేడ్-ఏ రకానికి రూ.2,389, సాధారణ రకానికి రూ.2,369 మద్దతు ధర లభిస్తుంది. లేదంటే ధరలో కోత విధిస్తారు. ఈ నిబంధనను అందుకోవడానికి రైతులు పగలంతా కల్లాల్లో ధాన్యం ఆరబోయడం, రాత్రికి వర్షం భయంతో మళ్లీ కుప్పలుగా పోసి కవర్లు కప్పడం వంటి శ్రమతో కూడిన పనులు చేస్తున్నారు.

మూలకు చేరిన మహాయంత్రాలు: రైతుల ఈ ఇక్కట్లను తొలగించేందుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఈ సీజన్‌లో ప్రయోగాత్మకంగా అధునాతన డ్రైయింగ్ యంత్రాలను అందుబాటులోకి తెచ్చింది.
భారీ పెట్టుబడి: ఒక్కో యంత్రం సామర్థ్యాన్ని బట్టి రూ.14 లక్షల నుంచి రూ.17 లక్షలు వెచ్చించి ప్రభుత్వం వీటిని కొనుగోలు చేసింది.

కేంద్రాలకు సరఫరా: రాష్ట్రంలోని 192 వ్యవసాయ మార్కెట్ కమిటీలలో, ఉమ్మడి కరీంనగర్‌, మెదక్, నిజామాబాద్, వరంగల్, నల్గొండ జిల్లాల్లోని పెద్ద యార్డులకు 2 నుంచి 4 యంత్రాల చొప్పున పంపిణీ చేశారు.

వాస్తవ పరిస్థితి: అయితే, చాలా కొనుగోలు కేంద్రాల్లో ఈ యంత్రాలు కనీసం కవర్లు కూడా విప్పకుండా మూలన పడి ఉన్నాయి. కొన్నిచోట్ల రైతులకు అవగాహన కల్పించే పేరుతో నమూనాగా ఒక్కసారి నడిపి చేతులు దులుపుకున్నారు. అసలు ఇలాంటి యంత్రాలు తమ కోసం వచ్చాయన్న విషయమే చాలా మంది రైతులకు తెలియకపోవడం గమనార్హం.

పనితీరు భేష్.. కానీ రైతుకు భారమే : ఈ యంత్రాల పనితీరు అద్భుతంగా ఉన్నప్పటికీ, దాని నిర్వహణ ఖర్చు రైతుకు భారంగా మారుతోంది.

సాంకేతిక విధానం: ట్రాక్టర్‌ ఇంజిన్‌ సాయంతో నడిచే ఈ యంత్రం, కేవలం మూడు గంటల్లో 25 క్వింటాళ్ల ధాన్యాన్ని నిర్ణీత తేమ శాతానికి ఆరబెడుతుంది. ధాన్యంలో తేమ 30 శాతం ఉన్నా ఇది సమర్థంగా పనిచేస్తుంది.

ఖర్చుల భారం: అయితే, ఈ ప్రక్రియకు సుమారు 15 లీటర్ల డీజిల్ అవసరం. దీనికయ్యే దాదాపు రూ.1,500 ఖర్చును రైతులే భరించాలి. సొంతంగా ట్రాక్టర్ లేని రైతులు కిరాయికి తెచ్చుకోవాల్సి రావడం అదనపు భారం. తేమ శాతం ఎక్కువ ఉంటే, సమయంతో పాటు ఖర్చు కూడా పెరుగుతుంది.

మారాల్సిన విధానాలు.. నిపుణుల సూచనలు: ఈ యంత్రాల ప్రయోజనం పూర్తిస్థాయిలో రైతులకు అందాలంటే కొన్ని కీలక మార్పులు అవసరమని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు.
క్షేత్రస్థాయి వినియోగం: ఈ యంత్రాలను మార్కెట్ యార్డులకే పరిమితం చేయకుండా, రైతులు నేరుగా తమ పొలాల వద్దకే తీసుకెళ్లి వాడుకునేలా సౌకర్యం కల్పించాలి. దీనివల్ల రవాణా శ్రమ, సమయం ఆదా అవుతాయి.

ఖర్చు తగ్గింపు: డీజిల్‌తో కాకుండా విద్యుత్తుతో నడిచేలా యంత్రాలను మార్పులు చేస్తే రైతులకు నిర్వహణ ఖర్చు గణనీయంగా తగ్గుతుంది.
బహుళ ప్రయోజనం: ధాన్యంలోని తాలు, చెత్తను వేరు చేయడానికి రైతులు వాడే యంత్రాల అవసరం లేకుండా, చిన్న మార్పులతో ఈ డ్రైయర్‌నే బహుళ ప్రయోజన యంత్రంగా తీర్చిదిద్దితే రైతులకు మరింత మేలు జరుగుతుంది.