DDS promotes nutrient-rich uncultivated leafy vegetables  : ఆకుకూరలంటే మనకు గుర్తొచ్చేవి పాలకూర, తోటకూర, గోంగూర. మహా అయితే మరో ఐదో పదో పేర్లు చెబుతాం. కానీ, జొన్నచెంచలి, అడవి సోయకూర, తడక దొబ్బుడు, గునుగ కూరల గురించి ఎప్పుడైనా విన్నారా? పొలాల్లో కలుపు మొక్కలని మనం పీకి పారేసే ఈ మొక్కలే అసలైన పోషకాల గనులని మీకు తెలుసా? ఎలాంటి సాగు చేయకుండా, విత్తనం చల్లకుండా, నీళ్లు పెట్టకుండా వాటంతట అవే పెరిగే ఈ సహజసిద్ధమైన ఆకుకూరలు మన ఆరోగ్యానికి అపర సంజీవనిలా పనిచేస్తాయని శాస్త్రీయంగా నిరూపితమైంది. ఇంతకీ, ఈ అద్భుత ఆకుకూరల వెనుక ఉన్న ఆరోగ్య రహస్యాలేంటి? అంతరించిపోతున్న ఈ దేశీయ రుచులను మన తరానికి పరిచయం చేస్తూ, వాటి పరిరక్షణకు నడుం బిగించిందెవరు?

“కలుపు” అనుకుంటే పొరపాటే : వర్షాకాలం వచ్చిందంటే చాలు, సంగారెడ్డి జిల్లా జహీరాబాద్ ప్రాంతంలోని పొలాల గట్లపై పచ్చదనం పరుచుకుంటుంది. అయితే, ఆధునిక తరానికి ఇవన్నీ పనికిరాని కలుపు మొక్కలు. కానీ, స్థానిక మహిళా రైతులకు మాత్రం ఇవి ఆరోగ్య ప్రదాయినులు. జొన్నచెంచలి, ఎలుక చెవుల కూర, బంకటి ఆకు వంటి ఎన్నో రకాల ఆకుకూరలను వారు ఏరి తెచ్చి, ఎంతో ఇష్టంగా వండుకుని తింటారు. మనం మార్కెట్లో కొనే సాగు ఆకుకూరల కన్నా, ఈ సహజసిద్ధమైన ఆకుకూరల్లోనే పోషకాలు పదింతలు ఎక్కువగా ఉంటాయని వారి నమ్మకం.

 పోషకాల గనులు.. శాస్త్రీయ ధ్రువీకరణ : ఈ జ్ఞానాన్ని ప్రపంచానికి తెలియజేయాలనే లక్ష్యంతో జహీరాబాద్ కేంద్రంగా పనిచేస్తున్న ‘దక్కన్ డెవలప్‌మెంట్ సొసైటీ’ (డీడీఎస్) నడుం బిగించింది. పొలాల్లో సహజంగా పెరిగే ఇలాంటి 150కి పైగా ఆకుకూరలను సేకరించి, వాటిని హైదరాబాద్‌లోని ‘జాతీయ పోషకాహార సంస్థ’ (NIN)లో పరీక్షలు చేయించింది. ఫలితాలు శాస్త్రవేత్తలనే ఆశ్చర్యపరిచాయి. మనం సాగు చేసే ఆకుకూరలతో పోలిస్తే, ఈ “సాగు చేయని” ఆకుకూరలలో ఐరన్, కాల్షియం, విటమిన్లు, ఇతర ఖనిజ లవణాలు అత్యధిక మోతాదులో ఉన్నట్లు పరిశోధనల్లో వెల్లడైంది.

నిపుణుల మాట : “వీటిని చూడగానే కలుపు మొక్కలని చాలామంది అనుకుంటారు. కానీ, వీటి విలువ తెలిసిన రైతులు వీటిని సేకరించి వండుకుంటారు. ముఖ్యంగా రక్తహీనతను తగ్గించడంలో ఇవి అద్భుతంగా పనిచేస్తాయి. గర్భిణులు, బాలింతలు వీటిని తీసుకుంటే తల్లి, బిడ్డ ఇద్దరూ ఆరోగ్యంగా ఉంటారు.”
– శైలజ, ఉద్యాన శాస్త్రవేత్త, డీడీఎస్

పరిరక్షణకు పండుగ.. ‘డీడీఎస్’ బృహత్కార్యం : ఈ అమూల్యమైన ఆహార సంపదను, జ్ఞానాన్ని పరిరక్షించేందుకు డీడీఎస్ గత పదేళ్లుగా ‘పాతపంటల జాతర’లో భాగంగా “సాగుచేయని ఆకుకూరల పండగ”ను ఏటా నిర్వహిస్తోంది.

అవగాహన: ఈ పండుగలో 150కి పైగా ఆకుకూరలను ప్రదర్శనకు ఉంచి, వాటి పేర్లు, ఔషధ గుణాలు, వండే విధానంపై మహిళా రైతులతో అవగాహన కల్పిస్తారు.

రుచి చూపించడం: పట్టణాల నుంచి వచ్చే ప్రజలకు, యువతకు ఈ ఆకుకూరలతో చేసిన వంటకాలను రుచి చూపించి, వాటి ప్రాముఖ్యతను వివరిస్తారు.

ప్రోత్సాహం: ఈ కార్యక్రమం ద్వారా, కలుపు మొక్కలుగా భావించి నిర్లక్ష్యం చేయకుండా, వాటిని ఆహారంలో భాగంగా చేసుకోవాలని ప్రజలను చైతన్యపరుస్తున్నారు.

కొన్ని పేర్లు.. ఎన్నో ప్రయోజనాలు : డీడీఎస్ వెలుగులోకి తెచ్చిన కొన్ని ఆకుకూరల పేర్లు వింటేనే ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. సన్నపాయలు, అత్తిలి, పిట్టకూర, తెల్ల గజ్రల కూర, పుల్లకూర, తుమ్మికూర, అడవి పొన్నగంటి, తంగెడుపువ్వు… ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే జాబితా చాలా పెద్దది. కాలానుగుణంగా లభించే ఈ ఆకుకూరలను ఆహారంగా తీసుకుంటే, ఆయా సీజన్లలో వచ్చే అనారోగ్య సమస్యలకు ఇవి సహజసిద్ధమైన ఔషధాలుగా పనిచేస్తాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు. డీడీఎస్ చేస్తున్న ఈ కృషితో, అంతరించిపోతున్న ఈ దేశీ విజ్ఞానం నవతరానికి అందడమే కాకుండా, ప్రపంచానికి సరికొత్త ‘సూపర్ ఫుడ్స్’ పరిచయమవుతున్నాయి.